Kongres American Society of Hematology 2014

ASH2014400

Nowości w diagnozowaniu i leczeniu schorzeń hematologicznych

Krystyna Knypl

Uczestnictwo w Lymphopma Workshop wiosną 2014 r. w Scottsdale skłoniło mnie od śledzenia postępu leczenia tej grupy nowotworów. Doroczny kongres American Society of Hematology jest bardzo dobrą okazją do poszerzenia wiedzy w tym zakresie. Wchodzę więc na stronę http://www.hematology.org/About/ i rozpoczynam zgłębianie tematu. Przede wszystkim dowiaduję się, że towarzystwo liczy ponad 15 000 członków pochodzących ze 100 krajów i jest najpoważniejszą organizacją naukową zajmującą się schorzeniami krwi.

Aurora400

Również poważne są wymagania wobec dziennikarzy ubiegających się o akredytację kongresową; muszą okazać: skierowanie z redakcji, legitymację prasową, trzy swoje artykuły na tematy onkologiczne lub hematologiczne oraz PDF reprezentowanego czasopisma. Do tego dochodzi wypełnienie ankiety ze strony internetowej z danymi osobowymi i kontaktowymi. Po skompletowaniu dokumentów i danych klikam „wyślij” i czekam. Pozytywna odpowiedź o udzieleniu akredytacji dziennikarskiej przychodzi już po kilku godzinach. Gdyby ktoś chciał podążyć tą drogą prasową, bliższe dane znajdzie pod adresem http://www.hematology.org/Newsroom/Annual-Meeting.aspx.

Mając akredytację rozpoczynam pogłębione studia nad danymi udostępnionymi przez American Society of Hematology w internecie. Pierwsze wrażenie to znakomita konstrukcja tych zasobów – czytelna nawigacja, bardzo dobra grafika, dużo danych naukowych. I co najciekawsze, zapowiedź możliwości śledzenia niektórych konferencji on-line. Jeszcze jedna rejestracja wewnętrzna i dostaję linki internetowe do przyszłych konferencji, które będę mogła oglądać na żywo. Można więc być korespondentem on-site (na miejscu zdarzenia, czyli kongresu) lub off-site (spoza miejsca zdarzenia). San Francisco kusi, byłam tam przed 9 laty na kongresie nadciśnieniowymi i debiutowałam w charakterze dziennikarza akredytowanego na amerykańskim kongresie, ale realia finansowe powodują, że decyduję się na uczestnictwo typu off-site i takąż relację.

Badania nad chłoniakami

nejm183203280060701.fp.png v03 kopia400

W roku 1832 dr Thomas Hodgkin po raz pierwszy opisał to schorzenie w artykule On Some Morbid Appearances of the Absorbent Glands and Spleen (http://www.bloodmed.com/home/hannpdf/bjh2197.pdf) opublikowanym na łamach „The Boston Medical and Surgical Journal” (http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM183203280060701). Dziś, po przeszło 180 latach, rozróżniamy ponad 50 typów chłoniaków i niewykluczone, że badania genetyczne jeszcze powiększą tę liczbę.

Im większa i bardziej dokładna jest analiza zmian o charakterze genetycznym, tym większe są szanse na dobranie bardziej skutecznego leczenia, czyli terapii celowanej. Może ona polegać na stosowaniu leków działających wybiórczo na: receptory czynników wzrostu i podziału komórek, antygeny powstające w komórkach nowotworowych wskutek mutacji, białka odpowiedzialne za apoptozę, białka regulujące cykl komórkowy lub białka hamujące angiogenezę w pobliżu guza. Zahamowanie aktywności tych białek jest sposobem na powstrzymanie wzrostu guza. Jedną z grup białek biorących udział w hamowaniu apoptozy komórek nowotworowych są onkogenne kinazy tyrozynowe, a jedną z grup leków stosowanych w terapii celowanie są inhibitory tych kinaz.

Kinazy to duża rodzina pracowitych enzymów z grupy transferaz, katalizujących przeniesienie grupy fosforanowej ze związku wysokoenergetycznego (ATP) na cząsteczkę docelową. Rozregulowanie aktywności kinaz leży u podłoża wielu schorzeń nowotworowych.

Onkogenne kinazy tyrozynowe powstają wskutek translokacji chromosomalnych, a ich nadekspresja jest często spotykanym zaburzeniem wewnątrzkomórkowym w schorzeniach hematologicznych. Taka sytuacja sprzyja namnażaniu się i aktywności komórek nowotworowych. Inhibitory tych kinaz przeciwdziałają niekontrolowanemu namnażaniu się komórek. Copanlisib to jeden z inhibitorów kinazy fosfoinozytylu 3’ – wyniki leczenia 33 pacjentów przedstawił dr Martin Dreyling podczas kongresu w doniesieniu Phase 2A Study of Copanlisib, a nowel PI3K inhibitor, in patients with indolent lymphoma.

Z lekami tej grupy wiązane są duże nadzieje, ponieważ zaburzenia aktywności tych kinaz występują nie tylko w nowotworach, ale także cukrzycy i stanach zapalnych – wyrazem tego jest specjalny projekt badawczy finansowany przez Komisję Europejską (http://cordis.europa.eu/result/rcn/91895_pl.html).

Drugą grupą są inhibitory deacetylaz histonów, które hamują podział i namnażanie się komórek nowotworowych przez hamowanie angiogenezey. Do leków z tej grupy należą: vorinostat, panobinostat, belinostat, mocetinostat.

Nowe doniesienia nt. grupy leków dotyczyły: panobistatu, ricolinostatu, romidepsinu. Najwięcej doniesień było poświęconych panobistatowi, który jest znany pod nazwą firmową Faridak. Jest on testowany od 2012 roku w leczeniu chłoniaków, a także innych nowotworów.

Jak wielu chorych na chłoniaki żyje w Stanach Zjednoczonych? Według statystyk Leukemia & Lymphoma Society (www.lls.org/diseaseinformation/getinformationsupport/factsstatistics/) każdego roku chłoniaki rozpoznaje się u 79 990 osób, a pacjentów z już wcześniej rozpoznaną chorobą jest 731 277.

Skąd biorą się choroby nowotworowe krwi? W przededniu rozpoczęcia kongresu American Society of Hematology ukazały się dwa interesujący artykuły na łamach „New England Journal of Medicine” (http://www.lymphomahub.com/news/scientists-identify-early-gene-changes-that-precede-blood-cancer), z których dowiadujemy się, że choroby nowotworowe krwi często są związane z mutacjami w trzech genach: DNMT3A, TET2 i ASXL1.

Przypadki trudne do leczenia

Mimo postępu w leczeniu schorzeń hematologicznych pewien odsetek przypadków jest trudny do leczenia. Na ten aspekt zwrócono uwagę w serwisach prasowych. Pierwsze doniesienie: Brentuximab vedotin prolongs post-transplant survival in hard-to-treat lymphoma in phase III study przedstawili dr Carig H. Moskowitz i wsp. w imieniu zespołu badaczy The AETHERA Trial. W badaniu uczestniczyło 327 pacjentów po przeszczepie komórek macierzystych szpiku z powodu chłoniaka, którzy byli leczeni brentuksymabem vedotin lub przydzieleni do grupy otrzymującej placebo. Czas leczenia i obserwacji wynosił 2 lata. Czas wolny od progresji choroby w grupie aktywnie leczonej dotyczył 65% pacjentów, a w grupie otrzymującej placebo 45%. Najczęściej spotykane objawy niepożądane przy leczeniu brentuksymabem vedotin to neuropatia czuciowa, infekcje górnych dróg oddechowych i neutropenia.

Jakiej grupy pacjentów w Polsce może dotyczyć taka terapia? Jak wynika z Krajowego Rejestru Nowotworów, w roku 2010 zarejestrowano 706 przypadków chłoniaków Hodgkina (343 mężczyzn i 363 kobiety). Liczba zgonów wyniosła 221. Zachorowanie na chłoniaki Hodgkina stanowi około 20% zachorowań na chłoniaki w ogóle (źródło: http://www.aotm.gov.pl/bip/assets/files/zlecenia_mz/2013/104/AW/104_AW_4_OT_4351_8_Adcetris_chloniaki_CD30+_2013.07.25.pdf).

Badania nad szpiczakiem mnogim

Również pacjenci ze szpiczakiem mogą mieć nadzieję na nowe terapie. W badaniu Carfilzomib Represents Potent, Effective Addition to Standard Multiple Myeloma Therapy in Phase III Study. Carfilzomib, Lenalidomide, and Dexamethasone vs. Lenalidomide and Dexamethasone in Patients (Pts) with Relapsed Multiple Myeloma: Interim Results from ASPIRE, a Randomized, Open-Label, Multicenter Phase III Study wykazano, że dodanie carfilzomibu do złotego standardu leczenia szpiczaka, jakim jest lenalidomid i deksametazon, daje remisję trwającą średnio 26,3 miesiąca v. 17,6 miesiąca u chorych leczonych lenalomidem i deksametazonem.

Na wcześniejszej, bo w I fazie są badania z daratumumabem (przeciwciało anty-CD38) w leczeniu szpiczaka. Przedstawiono je w doniesieniu Daratumumab Plus Standard Treatment Improves Outcomes in Relapsed, Hard-to-Treat Multiple Myeloma in Phase I Study. An Open-Label, Multicenter, Phase 1b Study of Daratumumab in Combination with Backbone Regimens in Patients with Multiple Myeloma. W badaniu uczestniczyło 17 pacjentów, a wyniki są bardzo obiecujące.

Innym przeciwciałem anty-CD38 jest lek oznaczony kryptonimem SAR650984 (SAR). Szersze opracowanie na temat daratumumabu w języku polskim zatytułowane Daratumumab – przełomowy lek w terapii szpiczaka plazmocytowego autorstwa A. Jurczyszyna i wsp. jest dostępne (on-line) w: Postępy Hig.Med. Dośw 2014,68,1352-1360.

Kongres American Society of Hematology to także wiele innych doniesień, więcej informacji można znaleźć pod adresem http://www.hematology.org/Annual-Meeting.

badgea3a400

Krystyna Knypl
 

* 6-9 grudnia 2014, San Francisco






Źródło ilustracji:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kinaza_Aurora_A#mediaviewer/File:Aurora.PNG
http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM183203280060701