Chirurgia przełyku

DSC05152a660

PIERRE CATTAN, profesor chirurgii ogólnej i gastroenterologicznej z Hôpital Saint Louis w Paryżu, odpowiada na pytania „Gazety dla Lekarzy”.

• Jakie okoliczności skłoniły pana do zajęcia się chirurgią przełyku? Czy jest to trudny dział chirurgii i stanowi wyzwanie dla utalentowanego chirurga?

– Pośród istniejących specjalizacji chirurgicznych chirurgia przewodu pokarmowego jest prawdopodobnie najbardziej zróżnicowana ze względu na mnogość narządów oraz patologii, którymi się zajmuje. Medyczna strona tej specjalizacji jest szczególnie rozwinięta i dobry chirurg przewodu pokarmowego musi być najpierw dobrym klinicystą, żeby zostać dobrym operatorem. Najczęściej trudność sprawia nie to, żeby wiedzieć, jak zoperować, ale żeby operować świadomie. Skądinąd w tej specjalizacji szczególnie silna jest relacja między pacjentami i lekarzami ze względu na poważny charakter interwencji i ryzyka, które ze sobą niesie, jak również z powodu ciężkiego charakteru patologii, zwłaszcza rakowych, którymi się zajmuje.

Pracuje pan nad wytworzeniem sztucznego przełyku? Kiedy można spodziewać się wdrożenia w praktyce? Jeżeli drogę od pomysłu do realizacji symbolicznie wyobrazimy sobie jako odcinek 100-kilometrowy, to na którym kilometrze obecnie jesteśmy?

– Rozwój nowej idei terapeutycznej, jaką jest inżynieria tkankowa czy to przełyku, czy też innych organów, zawiera kilka etapów. Nasze badania mają na celu dopracowanie optymalnych warunków do stworzenia substytutu przełyku w laboratorium. Po tym następuje faza przedkliniczna w modelu zwierzęcym, mająca na celu zbadanie powstawania substytutu in vivo i oszacowanie powodzenia procedury. Gdy sukces będzie powtarzalny, wniosek o zezwolenie na użycie tej procedury u człowieka zostanie złożony do krajowych władz sanitarnych. Ten proces trwa około trzech lat. Tak więc na skali kilometrowej jesteśmy gdzieś w połowie dystansu do wdrożenia klinicznego, które mogłoby mieć miejsce za pięć lat.

Czy widziałby pan ewentualny związek pomiędzy znakomitym poziomem francuskiej chirurgii przewodu pokarmowego a zamiłowaniem Francuzów do wykwintnej kuchni i sztuki kulinarnej? Przewód pokarmowy jest chyba dla Francuzów bardzo ważną częścią ciała, świadczy o tym choćby najwyższe w Europie spożycie tabletek wspomagających pracę wątroby.

– Prawdą jest, że francuska szkoła chirurgii jest uznana na całym świecie, tak jak polska szkoła chirurgii. Wynika to moim zdaniem głównie z długiej tradycji tych szkół. Kuchnia ma szczególne znaczenie we Francji, ale nawet bardziej niż o kuchnię, zresztą nie tylko do Francji, chodzi tu o rolę społeczną posiłku, która jest szczególnie pielęgnowana. Niemożność jedzenia oznacza niepełnosprawność nie tylko funkcjonalną, ale również społeczną. To zapewne tłumaczy wagę problemów związanych z jedzeniem i w konsekwencji wagę wysiłków naukowców, aby te dolegliwości leczyć.

Rozmawiała
Krystyna Knypl

DSC05145a400

Pourquoi le choix de la chirurgie digestive ?

– Parmi les spécialités chirurgicales existantes, la chirurgie digestive est probablement celle qui permet l’activité chirurgicale la plus variée de par la multitude des organes et des pathologies auxquelles elle s’adresse. La part médicale de cette spécialité y est particulièrement développée et un bon chirurgien digestif doit être un bon clinicien avant d’être un bon technicien. Le plus souvent, la difficulté n’est pas de savoir comment opérer, mais est d’opérer à bon escient. Par ailleurs, la force des rapports humains entre patients et médecins est particulièrement présente dans cette spécialité, compte tenu de la lourdeur des interventions et de l’importance des risques qu’elles comportent, ainsi que de la gravité des pathologies, notamment cancéreuses, auxquelles elle s’adresse.

A quand une application clinique de l’ingénierie tissulaire de l’œsophage ?

– Le développement d’un nouveau concept thérapeutique comme l’ingénierie tissulaire, que ce soit pour l’œsophage ou d’autres organes, comporte plusieurs étapes. En ce qui nous concerne, nos recherches ont porté initialement sur la mise au point des conditions optimales de création du substitut pour le remplacement œsophagien en laboratoire. S’en suit actuellement une phase préclinique dans un modèle animal visant à analyser le devenir du substitut in vivo et les chances de succès de la procédure. En cas de succès reproductible, une demande d’autorisation d’utilisation de cette procédure chez l’homme sera effectuée auprès des autorités sanitaires nationales. Ce processus dure environ 3 ans. Si bien que sur une échelle kilométrique, nous pensons que nous sommes à mi-parcours d’une application clinique, qui pourra voir le jour dans 5 ans.

Rapport chirurgie digestive – cuisine.

– Il est vrai que l’école de chirurgie française est reconnue à travers le monde, comme l’est l’école de chirurgie polonaise. Cela repose à mon avis essentiellement sur l’ancienneté de ces écoles. La cuisine a une importance particulière en France et plus que la cuisine, mais je pense que cela n’est pas réservé à la France, c’est le rôle social du repas qui revêt une importance particulière. Le fait de ne pas pouvoir manger engendre un handicap, non seulement fonctionnel, mais sociétal. C’est ce qui explique probablement l’importance que revêtent les troubles liés à l’alimentation et en réponse, l’importance des efforts des chercheurs pour traiter ces troubles.

GdL 9_2015