Nowotwory – badania przesiewowe w krajach UE

againstcancerChoroby nowotworowe stanowią poważne wyzwanie dla publicznych systemów ochrony zdrowia w krajach Unii Europejskiej. Są przyczyną ponad miliona zgonów rocznie. Większość zgonów jest przedwczesna i można im zapobiegać, stosując właściwą profilaktykę pierwotną i wtórną. Jednym z bardziej skutecznych sposobów zapobiegania są badania przesiewowe w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego. Programy takie działają w 18 krajach członkowskich Unii Europejskiej w odniesieniu do raka piersi, w 17 krajach w odniesieniu do raka szyjki macicy i w 12 krajach w odniesieniu do raka jelita grubego. Nie ma programów przesiewowych w kierunku wykrywania raka piersi w Bułgarii, Grecji i Słowacji.

Mammografia jest przyjętym powszechnie badaniem przesiewowym w 16 z 25 krajów. Zalecana przerwa między kolejnymi badaniami wynosi zwykle 2 lata, w Wielkiej Brytanii i Malcie 3 lata. Grupą badaną są kobiety w wieku od 50 do 69 lat.

Programy przesiewowe w kierunku wykrywania raka szyjki macicy są bardziej zróżnicowane w poszczególnych 22 krajach. Zalecane jest badanie cytologiczne od 25. roku życia co 3-5 lat. Od kilku lat także wdrażane są badania przesiewowe w kierunku HPV w takich krajach jak Dania, Finlandia, Włochy, Szwecja, Rumunia i Portugalia. Programy w kierunku wykrywania HPV są zalecane u kobiet poniżej 50. roku życia, a testy są wykonywane co 3-5 lat.

Badania w kierunku raka jelita grubego o zasięgu regionalnym lub ogólnokrajowym są dostępne w 20 krajach. Program o zasięgu krajowym wdraża Estonia, a planują Niemcy i Luksemburg. Stosowanym testem jest badanie immunochemiczne w kierunku krwi utajonej w kale. W niektórych krajach oferowana jest endoskopia.

Uczestnictwo w programach badań przesiewowych jest w poszczególnych krajach bardzo zróżnicowane, w wypadku badań w kierunku raka piersi wahało się ono od 6,2 do 83,5%. Natomiast konieczność wdrożenia leczenia wystąpiła u 7,1 kobiet na 1000 zbadanych (wahała się od 2,3 do 12,2 kobiet wymagających leczenia na 1000 zbadanych w poszczególnych krajach członkowskich).

W badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy uczestniczyło 53,2% zaproszonych kobiet. W wypadku raka jelita grubego frekwencja była niższa i wynosiła 32,6%.

Planowane jest kontynuowanie programów badań przesiewowych. Poza koniecznością poprawy zgłaszalności pacjentów przewidywane jest likwidowanie nierówności w dostępie do usług medycznych, tworzenie rejestrów pacjentów z poszczególnymi rodzajami nowotworów oraz poprawa skuteczności wykrywania.

Krystyna Knypl

 Źródło: https://ec.europa.eu/health/major_chronic_diseases/publications_en