Ciekawe życie założycielki Hôpital Necker

Szczegóły: Nadrzędna kategoria: ROOT; Kategoria: Choroby rzadkie; Opublikowano: czwartek, 16.03.2017, 00:26; Odsłony: 3615

Dziewczyna z okładki lipcowego numeru GdL też była emigrantką!

Krystyna Knypl

Byłam przekonana, że tematykę związaną z założycielką Hôpital Necker, której wizerunek gościł na okładce numeru lipcowego GdL, mamy już wystarczająco omówioną. Tymczasem do redakcji nadszedł list…

Każdy numer kolejny jest zabójcą czasu wolnego. To nie jest małe pisemko, a żeby przeczytać wszystko „ze zrozumieniem”, trzeba zarwać niejedną noc... Część fajnych tekstów, jak np. o Sermo, czy Hôpital Necker niby już znałam, ale i tak dziewczyna z okładki mnie zafrapowała. Miała majątek, ustanowiła szpital, który do dziś funkcjonuje w wielkiej chwale. Ma być z czego dumna, ale o czym pisała jako pisarka? Co robiła poza życiem herbacianym, czy miała tylko tę jedną córkę – hrabinę? Ciekawa postać, a tak mało o niej wiem! – napisała dr Alicja Barwicka.

Okazało się, że od ręki potrafię odpowiedzieć na jedno pytanie: hrabina Necker miała tylko jedną córkę, znaną w wieku dorosłym jako Madame de Staël (https://pl.wikipedia.org/wiki/Madame_de_Sta%C3%ABl). Odpowiedzi na pozostałe pytania wymagały dokładniejszych poszukiwań w internecie. No i zaczęło się…

Niebanalna badaczka życia hrabiny Necker

Po kilku różnie zredagowanych pytaniach wpisanych w wyszukiwarkę internetową zorientowałam się, że życie hrabiny Necker było przedmiotem bardzo zaawansowanych badań przeprowadzonych przez profesor Sonję Boon z Kanady. Pani profesor zajmuje się zagadnieniami związanymi z wpływem ciała na życie człowieka spostrzeganymi z punktu widzenia płci kulturowej (ang. gender studies). Profesor Sonja Boon interesuje się szczególnie opowiadaniem ludzi o ich życiu i analizowaniem, jaką rolę odgrywa ciało w tych opowieściach.

Niby lekarzowi ludzie też opowiadają o wpływie ciała na ich życie, ale po przejrzeniu publikacji Sonji Boon zrozumiałam, że chodzi o zupełnie inne narracje niż te snute w naszych gabinetach. Profesor Boon interesują życiorysy niebanalne i problemy niebanalne. Ma ona ukończone studia muzyczne i gra na flecie z towarzyszeniem profesjonalnych zespołów orkiestrowych, a także nagrała kilka płyt. Obecnie prowadzi badania nad znaczeniem styku wody i lądu w życiu ludzi. Powróćmy jednak do naszej głównej bohaterki.

Ze szwajcarskiej wioski na paryskie salony

Suzanne Curchod Necker urodziła się 2 lipca 1737 roku w niewielkiej szwajcarskiej wiosce Crassier nieopodal granicy z Francją w rodzinie kalwińskiego pastora. W domu była nazywana La Suzete.

Otrzymała staranne wykształcenie obejmujące fizykę, matematykę, grę na instrumentach muzycznych, malowanie, rysowanie, a także języki współczesne oraz starożytne, jak greka i łacina. Tak przygotowana rozpoczęła karierę towarzyską na salonach Lozanny, gdzie adorował ją Edward Gibbon (https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Gibbon), najwybitniejszy historyk epoki oświecenia. Karierę towarzyską przerwały tragiczne wydarzenia rodzinne – w 1760 i 1763 roku umierają jej rodzice. Suzanne musi podjąć pracę zarobkową początkowo w 1764 roku jako guwernantka, a potem jako dama do towarzystwa młodej paryskiej wdowy madame de Vermenoux. W ciągu roku od przyjazdu poznaje bogatego genewskiego bankiera Jacques Neckera, zakochuje się z wzajemnością i wychodzi za niego za mąż. Bankier zostaje w 1776 roku francuskim ministrem finansów.

Państwo Suzanne i Jacques Necker byli bardzo udanym małżeństwem. Sébastien-Roche Nicholas de Chamfort (https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9bastien-Roch_Nicolas_de_Chamfort) tak pisał w książce Charaktery i anegdoty: Państwo d’Angivilliers i państwo Necker to dwie wyjątkowe pary, każda w swoim rodzaju. Można by myśleć, że każde z dwojga odpowiada najwyłączniej drugiemu i że miłość nie może być doskonalsza. Przyglądałem się im i uważałem, że bardzo małą rolę gra w tym serce; co się zaś tyczy charakterów, trzymają się tylko kontrastami (https://books.google.pl/books?id=v4_-CgAAQBAJ&pg=PT48&lpg=PT48&dq=hrabina+necker&source=bl&ots=ZYhd34FzjV&sig=LBKbdgJ3-89_dxUrgcDSGO1eGP4&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjRwrCKvtzNAhWI3CwKHb1fATgQ6AEIUzAJ#v=onepage&q=hrabina%20necker&f=false).

Troskliwa matka

22 kwietnia 1766 roku przychodzi na świat jedyne dziecko państwa Necker – córka Anne Louise Germaine. Suzanne była bardzo troskliwą matką, o czym świadczy nie tylko staranne wykształcenie jakie zapewniła córce, ale także osobista opieka. Do dwunastego roku życia nie opuściła córki ani na jeden dzień. Dbała o rozwój osobowości i edukację córki pod każdym względem – starannie dobierane były nie tylko te osoby, z którymi córka kontaktowała się na co dzień, ale także osoby angażowane do edukacji.

Suzanne Necker zgodnie z intelektualną modą owych czasów prowadziła salon towarzyski. Był on jednocześnie szkołą dla córki w okresie od jedenastego do osiemnastego roku życia. Należy pamiętać, że były to czasy, w których dziewczęta nie były posyłane do szkół. W rezultacie tych starań córka Suzanne wyrosła na kobietę o silnej osobowości i wybitnym intelekcie.

W salonie Susanny Necker bywali m.in. poeta Antoine Léonard Thomas (https://en.wikipedia.org/wiki/Antoine_L%C3%A9onard_Thomas), historyk i pisarz Jean-François Marmontel (https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Fran%C3%A7ois_Marmontel), ekonomista, pamiętnikarz i filozof André Morellet (https://pl.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Morellet), dziennikarz Jean-Baptiste-Antoine Suard (https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste-Antoine_Suard).

Hrabina Necker gościła także słynne paryskie salonierki, takie jak madame Geoffrin (bywała w poniedziałki i środy), madame du Deffand (bywała w soboty) czy markiza de La Ferté-Imbault. Worek był przeznaczony dla szwajcarskich znajomych i przyjaciół. Mademoiselle de Lespinasse była gościem chętnie widzianym we wszystkie dni tygodnia. Baron d’Holbach bywał w czwartki i niedziele. W salonie gościli także przedstawiciele międzynarodowej elity, tacy jak Benjamin Franklin (był ambasadorem Stanów Zjednoczonych we Francji w latach 1776-1785), Edward Gibbon czy Ferdinando Galiani (włoski ekonomista pracujący w ambasadzie Włoch w Paryżu).

Działalność charytatywna i literacka

Szpitale paryskie w owych latach prezentowały się bardzo nieciekawie – olbrzymie, przepełnione sale, a nawet przepełnione łóżka, w których leżało po kilka osób były codziennością. Epoka oświecenia miała swój nie tylko intelektualny wymiar, ale i społeczny. Oświecone osoby, a do takich bez wątpienia należała hrabina Necker, zajęły się reformą szpitalnictwa. Hrabina, aby dobrze wykonać swoje zadanie, zgłębiała zagadnienia związane z architekturą i medycyną.

W 1778 roku została osobą odpowiedzialną za roczne publikowanie budżetu Hospice de charité. Szpitalem kierowała przez następne 10 lat. Ponadto w 1790 r. opublikowała rozprawę na temat przedwczesnych zgonów, a w 1794 r. rozprawę o rozwodach, którym była przeciwna. Pięć tomów listów Melanges oraz Noveaux Melanges opublikowano po jej śmierci, w 1798 i 1801 roku.

Madame Necker przez wiele lat prowadziła czarującą egzystencję, jak to określiła Sonja Boon. Miała ku temu wszystkie atuty – była ładna, mądra, inteligentna, a do tego miała bogatego i wpływowego politycznie męża. Współcześni podkreślali zalety jej osobowości, takie jak wrażliwość na niedolę innych ludzi, czułość, staranność w działaniu, konsekwencja i siła charakteru.

Problemy zdrowotne

Nie wszystko jednak było pomyślne w życiu madame Necker. Cierpiała na liczne schorzenia i temat jej dolegliwości często przewijał się w listach do przyjaciół. Od roku 1780 stała się tematem licznych pamfletów z racji działalności politycznej swojego męża, a także w związku ze swoją działalnością charytatywną, która nie wszystkim się podobała.

Suzanne cierpiała na osłabienie, zawroty głowy, dokuczał jej kaszel, dreszcze. W dzieciństwie przebyła ospę. Być może w jej następstwie nie słyszała na jedno ucho. Z powodu dolegliwości podróżowała do licznych kurortów.

Pod koniec życia była świadoma zbliżającej się śmierci – wydała bardzo szczegółowe dyspozycje dotyczące swojego pogrzebu. Zmarła 6 maja 1794 roku. Zgodnie ze swoim życzeniem została pochowana w skromnym grobie rodzinnym w miejscowości Coppet w Szwajcarii.

Hrabina Necker miała wiele zalet charakteru i umysłu, ale miała też tzw. lekką rękę. Od pond 200 lat w założonym przez nią szpitalu pracują wybitni naukowcy i lekarze, niosąc pomoc pacjentom z całego świata.

Wielcy kontynuatorzy

Wspaniała idea szpitala dla dzieci została wsparta i rozwinięta przez znakomitych lekarzy, którzy pracowali w Hôpital Necker.

Hopital Necker Laennec stethoscope 2200

Wymieńmy chronologicznie osiągnięcia niektórych z nich:

1816 – René Laennec wynalazł stetoskop

1859 – E. Azam, P. Broca (odkrywca ośrodka mowy) i E. Folin przeprowadzili pierwszą operację guza odbytnicy w znieczuleniu hipnotycznym

1824 – J. Ciciale przeprowadził pierwszą litotrypsję

1893/1894 – A. Chaillou i L. Martin zastosowali pierwsze szczepienie przeciw błonicy; szczepionkę przygotowano pod kierunkiem E. Roux, otrzymało ją 300 dzieci

1896 – A. Lannelongue otworzył pierwszy gabinet rentgenowski

1901 – F. Cathelin przeprowadził pierwsze na świecie znieczulenie zewnątrzoponowe

1908 – L. Ombredanne przedstawił koncepcję urządzenia do narkozy wziewnej eterem

1940 – utworzono sieć szpitali uniwersyteckich (centre hospitalier universitaire CHU)

1952 – J. Hamburger i L. Michon przeprowadzili pierwszy przeszczep nerki

1958 – R. Debre zainicjował reformę szpitali uniwersyteckich dającą początek INSREM (francuski narodowy instytut zdrowia i badań medycznych)

1971 – C. Griscelli przeprowadził pierwszy przeszczep szpiku w warunkach sterylnych u dziecka z wrodzonym niedoborem odporności

1972 – M. Cara utworzył SAMUR (Service mobile d’urgence et de réanimation)

1987 – D. Pellerin, J.Y. Revillon, C. Ricour i O. Goulet przeprowadzili pierwszy na świecie przeszczep jelita u dziecka

1990 – J. Frezal i A. Munnich odkryli gen odpowiedzialny za stwardnienie zanikowe boczne

2000 – A. Fischer i M. Cavazzana-Calvo przeprowadzili pierwszą skuteczną terapię genową w wrodzonym niedoborze odporności

2000 – J. Kachaner wszczepił biologiczną zastawkę serca u dziecka

2006 – odkryto mutacje genowe odpowiedzialne za cukrzycę noworodków.

Dzięki znakomitej tradycji, szerokiemu zakresowi badań oraz ich odzwierciedleniu w codziennej praktyce lekarskiej Hôpital Necker jest czołową placówką pediatryczną w Paryżu. W 2015 roku Hôpital Necker został wybrany najlepszym szpitalem we Francji. Jest najstarszym szpitalem pediatrycznym w Europie.

Krystyna Knypl

44gdl 8 2016400