Teoria mozaikowa. Stolica jest tylko jedna?

Szczegóły: Nadrzędna kategoria: ROOT; Kategoria: Medycyna oparta na wspomnieniach; Opublikowano: środa, 03.06.2020, 16:39; Odsłony: 3181

okl Teoria mozaikowa200

Krystyna Knypl

Stolicą współczesnej hipertensjologii jest Mediolan – miasto uniwersyteckie na północy Włoch, o wielowiekowej tradycji, szczycące się wspaniałymi zabytkami architektury oraz malarstwa, a także słynną operą La Scala. Mediolan jest od wielu wieków miastem artystycznych i intelektualnych wyzwań, nic więc dziwnego, że tam właśnie powstało w 1983 roku European Society of Hypertension (ESH).

Mediolan Duomo660

Mediolan z widokiem na Duomo

Jednak gdy dokładnie przeanalizuje się koleje badań związanych z nadciśnieniem tętniczym, to okazuje się, że starszą niż ESH organizacją jest International Society of Hypertension (ISH), które zorganizowało pierwszą konferencję naukową poświęconą nadciśnieniu tętniczemu Symposium on renal hypertension w dniach 5-7 października 1966 roku w Cleveland Clinic. Na spotkanie zaproszono 66 badaczy z krajów zajmujących się nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym, którzy przedstawili swoje referaty.

Symposium on renal hypertension 1966 660

Pierwsze sympozjum naukowe poświęcone nadciśnieniu tętniczemu (5-7 października 1966 r.)

o pierwszym sympozjum660

O pierwszym sympozjum na temat nadciśnienia

Inspiratorem i organizatorem konferencji w Cleveland był Irvine Heinly Page, którego powinniśmy uważać za ojca chrzestnego światowej hipertensjologii.

Irvine H. Page

W dalszych latach stworzył on teorię mozaikową patogenezy nadciśnienia tętniczego, która ma też symboliczne zastosowanie w odniesieniu do miejsc ważnych dla rozwoju hipertensjologii.

Kwestia ojcostwa jest złożonym zagadnieniem, opisywana bywa z użyciem różnych pojęć – określenie „founding fathers”, czyli „ojcowie założyciele” bywa używane w odniesieniu do historii Stanów Zjednoczonych. W czasach gdy powstają prawne regulacje dopuszczające stworzenie dziecka z wykorzystaniem materiału genetycznego pochodzącego od trojga osób, termin „ojcowie założyciele” traci na wyłączności odnoszącej się do zjawisk historycznych.

Tymczasem powiedzenie „matka jest tylko jedna” nadal w swej klasycznej formie zachowuje aktualność. No i last but not least termin „ojciec chrzestny” brzmi filmowo, sympatycznie i symbolicznie, natomiast „ojcowie chrzestni” – zdecydowanie dziwnie…

Osiągnięcia naukowe Irvine’a H. Page’a są bardzo duże – otrzymał wiele prestiżowych nagród, był prezesem American Heart Association w latach 1955-56, a także znacząco przyczynił się do powstania The National Foundation for High Blood Pressure Research of the American Heart Association.

Dr Irvine H. Page (z prawej)

Wyrazem jego popularności w Stanach Zjednoczonych był też to, iż w 1955 roku znalazł się na okładce magazynu „Time” (http://content.time.com/time/covers/0,16641,19551031,00.html).

Wszyscy od dawna znamy mozaikę Page’a ilustrującą patogenezę nadciśnienia tętniczego, ale dopiero dokładniejsze studia nad historią hipertensjologii prowadzą do poznania szczegółów o tej ciekawej figurze fizjologiczno-geometrycznej.

Odkrywanie historii przynosi jeszcze jedną nie mniej ciekawą informację – Irvine H. Page jest współodkrywcą serotoniny, potocznie nazywanej hormonem szczęścia. Odkrycia dokonali w 1948 roku M.M. Rapport, A.A. Green oraz I.H. Page i opisali je w artykule Serum Vasoconstrictor, Serotonin; Isolation and Characterization na łamach „Journal of Biochemical Chemistry”.

Podsumowanie swoich badań nad nadciśnieniem Irvine H. Page zawarł w książce Hypertension Research: A Memoir, 1920-60. Książka jest dostępna na www.amazon.com w zawrotnej cenie od 669,47 do 1626,31 dolarów – jedynie tajemnice powstawania hormonu szczęścia wyjawione przez jednego z jego odkrywców usprawiedliwiają te zawrotne kwoty!

ISH presidents660

Przewodniczący ISH

Włoscy mistrzowie hipertensjologii

Z czasem europejscy hipertensjolodzy uznali, że powinni samodzielnie organizować konferencje na naszym kontynencie. Pierwsze spotkanie odbyło się w Mediolanie, w dniach od 29 maja do 1 czerwca 1983 roku w historycznych murach uniwersytetu Ospedale Maggiore. Uniwersytet ten ufundował w XV wieku Francesco Sforza, książę Mediolanu.

Mediolan img707660

Dziedziniec Uniwersytetu w Mediolanie

Przewodniczącym komitetu naukowego konferencji był Alberto Zanchetti, sekretarzem Giuseppe Mancia. Przyjechało 990 uczestników z 40 krajów, nadesłali oni 494 doniesienia do prezentacji.

Prof. Alberto Zanchetti

Druga z kolei konferencja odbyła się również w Mediolanie, w dniach 9-12 czerwca 1985 roku – 1300 uczestników z 42 krajów nadesłało 593 doniesień naukowych. Kolejna konferencja w Mediolanie (14-17 czerwca 1987 r.) zgromadziła 1800 osób, które nadesłały 638 doniesień z 45 krajów. W roku 1989 liczba uczestników konferencji poświęconej nadciśnieniu tętniczemu wzrosła do 2500 z 51 krajów.

Prof. Alberto Zanchetti studiował medycynę na Uniwersytecie w Parmie. Z tego okresu datują się początki jego zamiłowania do opery. Był przyjacielem i lekarzem wielu światowej sławy śpiewaków operowych. Pasja zaowocowała pięknymi występami słynnych solistów operowych oraz chóru La Scalla podczas uroczystości otwarcia kongresów ESH w Mediolanie.

Jego mistrzami w medycynie było dwóch wybitnych włoskich lekarzy: prof. Giuseppe Moruzzi, neurofizjolog z Instytutu Fizjologii Człowieka Uniwersytetu Medycznego w Padwie i prof. Cesare Bartorelli z Instytutu Patologii Uniwersytetu Medycznego w Sienie.

W początkach swej kariery medycznej był prof. Alberto Zanchetti stypendystą Fundacji Rockefellera, odbył staż w Oregon School of Medicine, jednak miastem, z którym związał się na stałe, był Mediolan, gdzie mieszkał od 1967 roku w pięknym studio przy Via Caradosso z widokiem na bazylikę Santa Maria delle Grazie (https://pl.wikipedia.org/wiki/Santa_Maria_delle_Grazie), w której znajduje się malowidło ścienne Leonardo da Vinci Ostatnia wieczerza.

We wczesnych latach zajmował się badaniami nad sympatektomią lędźwiową oraz wdrażanymi wówczas lekami blokującymi zwoje autonomiczne, jak hexametonium. Dalsze jego badania dotyczyły nadciśnienia białego fartucha, pomiarów dobowych ciśnienia krwi i wielu innych zagadnień.

„European Journal of Clinical Investigation” umieściło prof. Alberto Zanchettiego na liście sześciu najbardziej wpływowych włoskich naukowców na świecie.

Gdansk MANCIA GUIDELINES 758x1024500

Prof. Giuseppe Mancia podczas wykładu na konferencji PTNT w Gdańsku (2019)

Z kolei Carrara jest rodzinnym miastem prof. Giuseppe Mancii, który urodził się w 1940 roku, studia lekarskie ukończył w 1964 roku w Sienie, specjalizację z kardiologii uzyskał w 1968 r., a doktorat w 1970 r. W latach 1972-74 był stypendystą National Institutes of Health Public Health Service oraz Mayo Clinic (1972-75). Od 1986 roku profesor pracował na Uniwersytecie w Mediolanie.

Prof. Alberto Zanchetti i prof. Giuseppe Mancia

Początki hipertensjologii w Polsce

Podobnie długim stażem jak International Society of Hypertenion może pochwalić się Poradnia dla Chorych z Nadciśnieniem Tętniczym, która powstała w 1968 roku w Warszawie jako jedna ze struktur Państwowego Szpitala Klinicznego nr 1.

Nowogrodzka 59 pod gorke660

PSK nr 1, ul. Nowogrodzka 59, albo wyboista i pod górkę droga hipertensjologii

Była to pierwsza poradnia dla chorych z nadciśnieniem tętniczym i przyjmowała pacjentów z całego kraju. W 1986 roku została przeniesiona do Centralnego Szpitala Klinicznego nr 1 przy ulicy Banacha.

CSK ul Banacha KiK1987660

Centralny Szpital Kliniczny nr 1 przy ul Banacha 1a w Warszawie (lata 80.)

Z kolei początki badań naukowych nad nadciśnieniem tętniczym związane są z ośrodkami w Gdańsku i Warszawie. Zdobywano doświadczenie kliniczne oraz budowano bazę diagnostyczną, a podsumowanie zdobywanych doświadczeń przedstawiano na konferencjach naukowych oraz w publikacjach krajowych i zagranicznych.

Sekcja Nadciśnieniowa Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w dniach 18-19 października 1980 roku zorganizowała w Gdańsku sympozjum Hemodynamika w nadciśnieniu tętniczym.

sznajderman IMG 20200820 400

Prof. Marek Sznajderman

Przewodniczącym Komitetu Naukowego był prof. Marek Sznajderman, wówczas przewodniczący Sekcji Nadciśnieniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Przewodniczącą komitetu organizacyjnego była prof. Barbara Krupa-Wojciechowska. W 1987 roku powstało Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, do którego należałam.

prof krupa wojciechowska DSC4402300

Prof. Barbara Krupa-Wojciechowska

Mile wspominam wspólne śniadanie hotelowe z prof. Barbarą Krupą-Wojciechowską w Goeteborgu podczas kongresu ESH. Bezpośrednia i z poczuciem humoru osoba. Z kolei u prof. Marka Sznajdermana zdawałam egzamin z chorób wewnętrznych po V roku AM oraz współpracowałam z nim w okresie pracy w PSK nr 1.

Od 1981 roku do 1999 roku, czyli przez 18 lat pracowałam w Poradni dla Chorych z Nadciśnieniem Tętniczym. Wiek 18 lat jest uważany za pełnoletniość uprawniającą do opuszczenia rodzinnego gniazda i rozpoczęcia życia na własny rachunek. Tak też się stało z moją karierą hipertensjologiczną, którą po 18 latach pracy w poradni zamieniłam na tzw. drugą karierę, kierując się ku dziennikarstwu medycznemu. Samodzielność robi dobrze wszystkim, nie tylko w życiu osobistym, ale także na drodze kariery zawodowej.

Ważnym elementem w mojej edukacji hipertensjologicznej były kongresy naukowe. W ramach samodzielnej egzystencji zawodowej 10 czerwca 1999 roku wyruszyłam na kongres European Society of Hypertension do Mediolanu. To był i nadal pozostaje pamiętny dzień. W Gujanie Francuskiej 10 czerwca jest obchodzone Święto Zniesienia Niewolnictwa, ja także celebruję to święto. :)

Bywałam na kongresach hipertensjologicznych jako uczestniczka, współautorka doniesień naukowych, mentorka młodszych kolegów oraz akredytowany dziennikarz medyczny.

Współautorka doniesienia Acute pressor and humoral effects of smoking in patients with essential hypertension and in normotensive subjects zaprezentowanego na Second European Meeting on Hypertension, Milan, 9-12th June, 1985, abstract 250.

♦ Mediolan ESH 1999 – jako uczestniczka

♦ Goeteborg ESH 2000 – jako uczestniczka

♦ Mediolan ESH 2001 – jako uczestniczka przedstawiająca doniesienia plakatowe oraz mentorka młodszego kolegi

♦ Berlin ESH 2002 – jako uczestniczka

♦ Mediolan ESH 2003 – jako uczestniczka

♦ São Paulo ISH 2004 – jako uczestniczka przedstawiająca doniesienia plakatowe, otrzymałam travel grant

♦ Paryż 2004 – jako uczestniczka przedstawiająca doniesienia plakatowe oraz mentorka dwóch młodszych koleżanek

♦ Cancun ISH 2005 – jako uczestniczka przedstawiająca doniesienia plakatowe

♦ San Francisco 2005 – jako dziennikarz medyczny akredytowany na kongresie American Society of Hypertension

W 2006 roku powstała specjalizacja z hipertensjologii, jej program: http://web.archive.org/web/20111008021318/http://www.cmkp.edu.pl/programy_pdf/hipertensjologia.pdf://www.cmkp.edu.pl/programy_pdf/hipertensjologia.pdf.

Krystyna Knypl
internista hipertensjolog

Źródła ilustracji: