Media Cluster Meeting on HIV/AIDS

Korespondencja własna z Aten

Ateny 2014 krystyna knyplmini

Przede wszystkim profilaktyka!

W dniach 12-13 czerwca 2014 r. odbyło się w Atenach spotkanie poświęcone zagadnieniom profilaktyki HIV/AIDS, w którym uczestniczyli naukowcy zaangażowani w badania, organizatorzy ochrony zdrowia, reprezentanci ministerstwa zdrowia gospodarzy, przedstawiciele Chafea – Consumers, Health and Food Executive Agency, pacjenci oraz dziennikarze medyczni. Głównym tematem dwudniowych intensywnych obrad były metody zapobiegania HIV/AIDS i schorzeniom towarzyszącym – przede wszystkim wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i C oraz gruźlicy.

Dlaczego profilaktyka?

Od dawna wiadomo, że profilaktyka jest jedną z bardziej skutecznych metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się różnego rodzaju schorzeń, a choroby zakaźne są tego klasycznym przykładem. W 2012 r. w Europie i w Azji Środkowej odnotowano ponad 131 tys. nowych przypadków zakażenia wirusem HIV, a w Unii Europejskiej i w Europejskim Obszarze Gospodarczym – 29 tys. Chociaż istnieją skuteczne metody zwalczania zakażenia HIV, to wciąż w sferze badań i poszukiwań pozostaje szczepionka. Dlatego polityka UE skupia się na profilaktyce i wsparciu dla osób chorych oraz edukacji skierowanej do całego społeczeństwa, a zwłaszcza do grup podwyższonego ryzyka. Wiele osób żyjących z HIV/AIDS jest nieświadomych choroby. Odsetek takich osób wynosić nawet 50%, dlatego edukacja oraz profilaktyka są szczególnie ważne.

Trochę historii i geografii

W minionych 30 latach wirusem HIV zakaziło się 64 mln ludzi, a zmarło około 30 mln. Według ONZ w 2010 roku na świecie żyło 34 mln osób zarażonych wirusem HIV, z tego około 23,5 mln zamieszkiwało rejon Afryki Subsaharyjskiej. W 2011 roku na świecie rozpoznano 2,5 mln nowych zakażeń. Dynamika szerzenia się zakażeń była szczególnie wysoka w latach 80. i 90. Obecnie największe nasilenie zakażenia jest w Botswanie, Lesotho, Suazi, Zimbabwe i RPA. Także duży wzrost zakażeń HIV obserwuje się w krajach byłego Związku Radzieckiego – w Rosji odsetek osób zakażonych jest szacowany na 2% populacji, a na Ukrainie na 1,5%. W Polsce sytuacja epidemiologiczna HIV i AIDS jest korzystniejsza – od 1985 r. do 28 lutego 2014 r. stwierdzono 17 693 zakażonych ogółem, co najmniej 6023 zakażonych w związku z używaniem narkotyków, 3075 zachorowań na AIDS, 1252 chorych zmarło (http://www.aids.gov.pl/?page=epidemiologia&act=pl&id=1).

Programy profilaktyczne

Unia Europejska finansuje obecnie 34 programy poświęcone problematyce HIV/AIDS i schorzeniom współistniejącym. Budżet na te cele wynosi 15,9 mln euro. Stanowi to 5,4% środków przeznaczonych na programy zdrowotne realizowane w okresie od 2008 do 2013 r.

Podczas konferencji podkreślono, że 49% nowo stwierdzonych przypadków zakażenia wirusem HIV stanowią przypadki późno zdiagnozowane. Są one szczególnie trudne, ponieważ mogą się wiązać z nieświadomością przenoszenia zakażenia na inne osoby czy opornością na leczenie.

W krajach Unii Europejskiej realizuje się wiele programów. Jednym z ważniejszych jest zaplanowany na 30 miesięcy H-CUBE, który rozpoczął się 1 maja 2009 r. Uczestniczy w nim 11 państw członkowskich Unii Europejskiej: Bułgaria, Czechy, Cypr, Grecja, Litwa, Malta, Polska, Rumunia, Słowenia, Węgry i Włochy. Celem głównym jest zorganizowanie kampanii profilaktyczno-edukacyjnej skierowanej do młodzieży w wieku od 15 do 24 lat.

Szczegółowe dane o działaniach przewidzianych do zrealizowania w Polsce zostały opisane w dokumencie Harmonogram realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS opracowany na lata 2012-2016, który jest w całości dostępny pod adresem http://www.aids.gov.pl/files/publikacje/2012_KP_pl.pdf.

Podsumowanie

W Europie żyje coraz więcej osób zarażonych wirusem HIV. Populacje o podwyższonym ryzyku to mężczyźni utrzymujący kontakty seksualne z mężczyznami, osoby przyjmujące narkotyki drogą iniekcji oraz osoby pochodzące z krajów o wysokiej endemiczności, przede wszystkim z Afryki Subsaharyjskiej. W Polsce i innych krajach osoby z zakażeniem HIV trafiają zbyt późno pod opiekę specjalistów, w wielu przypadkach po wystąpieniu objawów niedoboru odporności, niejednokrotnie z objawami zagrożenia życia. Taki stan utrzymuje się od lat osiemdziesiątych. Z tego powodu niektórzy eksperci są zdania, że testy w kierunku zakażenia HIV powinny być bardziej powszechne. Podczas konferencji w Atenach dyskutowano nad perspektywą przeprowadzania takich testów przez lekarzy rodzinnych. Mówiono o wielu zagadnieniach, jakie ewentualna próba upowszechnienia takich testów niesie. Należy brać pod uwagę, że edukacja i profilaktyka dotyczące HIV/AIDS będą kolejnym tematem podejmowanym w gabinetach wielu lekarzy w naszym kraju.

Tekst i zdjęcia
Krystyna Knypl