Postawy pracowników ochrony zdrowia w czasie katastrof biologicznych

Medycyna katastrof nie jest wykładana na uczelniach medycznych, przynajmniej tych cywilnych i wszyscy mamy mało doświadczenia oraz wiedzy na temat organizacji pomocy ludności, mało też wiemy o postawach personelu medycznego.
Na łamach „Prehospital and Disaster Mecicine” Eleanor J. Murray i wsp. opublikowali bardzo ciekawy artykuł zatytułowany Factors Influencing Health Care Workers’ Willingness to Respond to Duty during Infectious Disease Outbreaks and Bioterrorist Events: An Integrative Review będący przeglądem literatury na temat czynników wpływających na postawy pracowników medycznych w czasach katastrof.

Stany nagłe związane z chorobami zakaźnymi w coraz większym stopniu stają się częścią krajobrazu świadczenia opieki zdrowotnej, co ma wpływ nie tylko na jednostki i społeczeństwo, ale także na osoby niosące pomoc. Pracownicy ochrony zdrowia są prawdopodobnie najważniejszymi zasobami w nagłych przypadkach związanych z chorobami zakaźnymi, ale osoby te mają własne problemy i uwarunkowania – piszą autorzy doniesienia.

Dokonali oni przeglądu 149 artykułów na ten temat. W artykułach tych podkreślono, że na postawy pracowników ochrony zdrowia w czasie epidemii wpływają takie czynniki jak: dostępność do środków ochrony osobistej oraz szczepionek, poziom wyszkolenia personelu, etyka zawodowa, bezpieczeństwo rodzinne i osobiste oraz systemy wsparcia dla pracowników.

Jest wiele barier utrudniających niesienie pomocy, takich jak: niepokój i postrzegane ryzyko, czynniki interpersonalne, czynniki związane z pracą i rodzaj epidemii.

Aby lepiej przygotować się na kryzysy kadrowe spowodowane absencją niezwiązaną z chorobą podczas nagłych przypadków chorób zakaźnych, ważne jest, aby zrozumieć, kto przyjdzie do pracy i dlaczego – piszą autorzy artykułu.

Wcześniejsze wydarzenia, takie jak SARS, grypa H1N1, gorączka krwotoczna Ebola, MERS i obecna epidemia SARS-CoV-2 pozwoliły poznać zagadnienia związane z postawami personelu medycznego.

Większość analizowanych artykułów omawiała postawy pracowników służby zdrowia pracujących w szpitalach (42,5%), a pozostałe skupiały się głównie na pracownikach publicznej służby zdrowia (17,5%), ratownikach medycznych (15,0%), pracownikach podstawowej opieki zdrowotnej (12,5%), studentach medycyny (7,5%), dentystach i pracownikach międzynarodowych organizacji pozarządowych (2,5%).

Pracownicy służby zdrowia byli najbardziej skłonni do reagowania na ogniska chorób zakaźnych, gdy: patogen był nieprzenoszalny; zapewniono odpowiednie środki ochrony osobistej oraz skuteczną profilaktykę zarówno pracownikom, jak i ich rodzinom.

Obawa o bezpieczeństwo osobiste i bezpieczeństwo członków rodziny została uznana za barierę dla gotowości w 30,0%. Pracownicy obawiali się, że oni sami lub członkowie ich rodzin zostaną wykluczeni lub napiętnowani przez członków społeczności, którzy mogą postrzegać ich jako nosicieli chorób.

Obowiązki osobiste, takie jak opieka nad członkami rodziny, którzy mogą zachorować, w połączeniu z brakiem osób wspierających te obowiązki, takich jak opieka nad dziećmi, osobami starszymi i zwierzętami domowymi, były wymieniane jako bariery w 17,5% przypadków.

Kolejne dwa badania wykazały, że niedobory kadrowe stanowią potencjalną barierę, głównie ze względu na przekonanie, że doprowadzą do konfliktów między współpracownikami lub do przepracowania. Podobnie obawa przed potencjalnymi konfliktami wynikającymi z pracy z nieprzeszkolonymi wolontariuszami stanowiła istotną barierę dla gotowości niektórych pracowników.

Pracownicy byli mniej chętni do udzielenia pomocy, jeśli ich współmałżonek również był pracownikiem ochrony zdrowia.

Wymóg dłuższego czasu pracy w czasie epidemii wiązał się z niższą gotowością.

Brak uwzględnienia w programach nauczania szkoleń i edukacji w zakresie medycyny katastrof i gotowości w dziedzinie zdrowia publicznego również okazał się barierą dla studentów rozpoczynających pracę.

Pracownicy służby zdrowia byli zazwyczaj bardziej skłonni do reagowania na epidemię, jeśli mieli możliwość zapewnienia opieki swoim pacjentom, a nie pacjentom nieznanym.

Gotowość do pracy może się zmieniać w czasie długiego trwania epidemii, przy czym w miarę postępu epidemii pracownicy służby zdrowia będą mniej chętni do reagowania. Ponadto lokalizacja ogniska choroby zakaźnej może mieć znaczenie: w jednym z badań pracownicy służby zdrowia byli mniej chętni do reagowania na sytuacje związane z ogniskiem poza ich miejscem zamieszkania.

Szkolenia dotyczące bioterroryzmu, broni masowego rażenia lub innych rodzajów terroryzmu, zwłaszcza po wydarzeniach 11 września, były szczególnie ważne dla zwiększenia gotowości.

Zidentyfikowano systemy wsparcia dla pracowników, które ułatwiały gotowość do podjęcia pracy. Do ważnych form wsparcia zaliczono

# dostęp do telefonu i poczty elektronicznej,

# pomoc w zakresie transportu,

# zapewnienie wyżywienia i zakwaterowania,

# gwarantowane zabezpieczenie finansowe, takie jak ubezpieczenie na życie i ubezpieczenie od niepełnosprawności,

# możliwość odpoczynku i utrzymania higieny osobistej

# posiadanie jasno określonych ról w ramach reagowania.

(K.K.)

Źródło: https://www.cambridge.org/core/journals/prehospital-and-disaster-medicine/article/factors-influencing-health-care-workers-willingness-to-respond-to-duty-during-infectious-disease-outbreaks-and-bioterrorist-events-an-integrative-review/5A04E842D638C9C0246F7268AA922A5A#

GdL 4_2021