Wyjaśnienie niewyjaśnionego zapalenia wątroby u dzieci

Krystyna Knypl

Na łamach czasopisma  The Lancet Infectious Diseases ukazał się artykuł redakcyjny zatytułowany "Explaining the unexplained hepatitis in children", w którym czytamy:

 W chwili oddawania do druku czasopisma The Lancet Infectious Diseases na całym świecie rozpoznano ponad 300 prawdopodobnych przypadków ostrego zapalenia wątroby u wcześniej zdrowych dzieci. Najwięcej przypadków zgłoszono w Wielkiej Brytanii (163 do 3 maja), ale mniejsza liczba zachorowań pochodzi z 20 krajów. 5 maja amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom ogłosiło, że bada 109 przypadków dziecięcego zapalenia wątroby o nieznanej przyczynie, zgłoszonych w ciągu ostatnich 7 miesięcy w 25 stanach i terytoriach. Do tej pory ponad 20 dzieci wymagało przeszczepu wątroby, a kilkoro zmarło. Trwają badania mające na celu ustalenie przyczyny, ale wykluczono najczęstsze przyczyny ostrego zapalenia wątroby u dzieci, w tym wirusy zapalenia wątroby typu A-E.


Głównym przedmiotem badań stały się adenowirusy, ponieważ w znacznej liczbie przypadków - około 70% przypadków, według informacji przekazanych mediom przez WHO 10 maja - uzyskano wynik pozytywny na ich obecność. Adenowirusy są powszechnymi patogenami, które zwykle wywołują łagodne objawy ze strony układu oddechowego, chociaż w przeszłości były one powiązane z zapaleniem wątroby u dzieci z obniżoną odpornością, a ostatnio także u dorosłego o prawidłowej odporności. Zaproponowano kilka hipotez dotyczących zmian w patogenezie adenowirusów, które mogły spowodować zapalenie wątroby u zdrowych dzieci. Wśród nich można wymienić to, że deficyt odporności u dzieci, wynikający z braku ekspozycji na patogeny w czasie pandemii COVID-19, uczynił je bardziej podatnymi na zakażenie adenowirusami i rzadsze skutki zakażenia. Alternatywnie, jak to miało miejsce w przypadku innych wirusów oddechowych, złagodzenie ograniczeń związanych z pandemią mogło doprowadzić do masowej fali zakażeń adenowirusami, co umożliwiło wykrycie rzadszego przebiegu zakażenia. Inną hipotezą jest to, że przebyte zakażenie lub współzakażenie (SARS-CoV-2 lub innym patogenem), lub ekspozycja na toksynę, lek lub czynnik środowiskowy, zmieniły odpowiedź gospodarza na zakażenie adenowirusem. Ewentualnie mamy do czynienia z nowym adenowirusem, który może wywołać ciężką chorobę wątroby u dzieci.


Głównym podejrzanym jest adenowirus podtypu 41. UK Health Security Agency (UKHSA) z dnia 6 maja podała, że wszystkie 18 przypadków w Wielkiej Brytanii, w których przeprowadzono typowanie adenowirusów, miało podtyp 41. Podobnie Baker i współpracownicy podali, że u pięciorga dzieci z zapaleniem wątroby o nieznanej przyczynie, zidentyfikowanych w szpitalu dziecięcym w Alabamie w okresie od października 2021 roku do lutego 2022 roku, po oznaczeniu typu stwierdzono podtyp 41 adenowirusa.

Nie wszyscy są przekonani do hipotezy adenowirusowej. Podtyp 41 adenowirusa był wcześniej wiązany jedynie z łagodnymi lub umiarkowanymi objawami żołądkowo-jelitowymi. Nie u wszystkich dzieci uzyskano dodatnie wyniki badań na obecność adenowirusów, a u tych, u których uzyskano wyniki dodatnie, często były to wyniki badań krwi pełnej (próbki wątroby i osocza były w większości ujemne), a stężenia we krwi pełnej były niskie, co uniemożliwia wykonanie sekwencjonowania całego genomu w celu lepszego scharakteryzowania wirusa i wszelkich zmian genomowych, które mogłyby wyjaśnić to nowe zjawisko. Adenowirusy są częstą przyczyną zakażeń, a więc mogą być przypadkowym odkryciem; badanie kontrolne przypadków prowadzone obecnie w Wielkiej Brytanii ma na celu rozwiązanie tego problemu.
Badane są inne przyczyny zakaźne, w tym rola wirusa SARS-CoV-2. W Wielkiej Brytanii spadek liczby zgłoszeń nowych przypadków dziecięcego zapalenia wątroby o nieznanej przyczynie w ciągu 2 tygodni przed 6 maja zbiegł się ze spadkiem liczby przypadków SARS-CoV-2. UKHSA ostrzegła jednak przed opóźnieniami w zgłaszaniu przypadków zapalenia wątroby i stwierdził, że w Szkocji nadal rejestruje się nowe przypadki, a wiele przypadków w Anglii oczekuje na klasyfikację. Co więcej, niewiele z dotychczas zgłoszonych przypadków uzyskało pozytywny wynik testu na zakażenie SARS-CoV-2. Nie wiadomo, jak szeroko zbadano dotychczasowe zakażenie; UKHSA poinformowała, że badania serologiczne są w toku, a Baker i współpracownicy podali, że żadne z dzieci w Alabamie nie miało udokumentowanej historii zakażenia SARS-CoV-2. Nadal nie wiadomo, czy te przypadki zapalenia wątroby u dzieci są następstwami zakażenia SARS-CoV-2, potencjalnie mieszczącymi się w ramach wieloukładowej choroby zapalnej.


Dużo uwagi poświęca się przyczynom wybuchu epidemii. W mediach społecznościowych mnożą się teorie spiskowe, a niektórzy przypisują te przypadki szczepionkom COVID-19. Jednak szczepionki COVID-19 zostały kategorycznie wykluczone, ponieważ większość dzieci z niewyjaśnionym zapaleniem wątroby była zbyt młoda, aby otrzymać szczepionkę COVID-19. Zidentyfikowanie przyczyny jest ważne, biorąc pod uwagę stan zdrowia dzieci oraz fakt, że przeszczep wątroby jest możliwy tylko w wysoko wyspecjalizowanych ośrodkach, ale należy również skupić się na wczesnym rozpoznawaniu przypadków i znalezieniu skutecznych metod leczenia, które mogą powstrzymać postęp choroby.

Źródło:

https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099

Map of 2022 hepatitis of unknown origin in children.svg

Kraje w których rozpoznano hepatitis o niewyjaśnionej przycyznie

Źródło:

https://en.wikipedia.org/wiki/2022_hepatitis_of_unknown_origin_in_children

GdL 5/2022

(K.K.)