O koronawirusach SARS i MERS

Pierwsze koronawirusy poznano latach 60. XX wieku i były to patogeny oznaczone symbolami HCoV-229E oraz HCoV-OC43. Zachorowania powodowane nimi miały na ogół przebieg łagodny i uważano je za niemające większego znaczenia dla zdrowia publicznego.

W 2002 roku stwierdzono w Chinach wiele przypadków zachorowań na infekcje dróg oddechowych o ciężkim przebiegu, powodował je wirus SARS-HCoV (nazwa powstała od angielskich słów Severe Acute Respiratory Syndrome). W okresie od 1 listopada 2002 do 31 lipca 2003 r. stwierdzono 8096 zachorowań na SARS oraz 774 zgonów.

Kolejne koronawirusy, HCoV-NL63 odkryto w 2004 roku oraz HCoV-HKU1 w 2005 roku. Zakażenia wywołane przez te wirusy także mają lekki przebieg.

W 2012 roku pojawiła się druga epidemia ciężkich zakażeń, była spowodowana koronawirusem MERS-HCoV (ang. Middle East Respiratory Syndrome Virus). W czasie epidemii MERS zachorowało 2030 osób w 27 krajach, 748 zmarło. Obecnie liczba nowych zachorowań na MERS jest niewielka.

Patogeny SARS oraz MERS są wirusami tzw. zoonotycznymi, powodującymi zakażenia zarówno zwierząt, jak i ludzi. Ich rezerwuarem są nietoperze.

Konieczne jest co najmniej dwukrotne przełamanie bariery gatunkowej (pierwsza bariera nietoperze, druga bariera inny ssak), aby koronawirusy zoonotyczne były zakaźne dla ludzi. W rozwoju epidemii SARS istotną rolę odegrało zwierzę o nazwie łaskun palmowy z południowo-wschodniej Azji, jest to drapieżny ssak, żyjący na drzewach. Drugim pośrednim gospodarzem wirusa SARS był jenot azjatycki, także żyjący w południowo-wschodniej Azji.

laskun palmowy i jenot azjatycki1000

W wypadku koronawirusa MERS pośrednim gospodarzem były wielbłądy. Ten wirus powoduje zakażenie u około 25% wielbłądów. Niektóre badania wskazują, że koronawirusy przeniosły się z nietoperzy na wielbłądy około 25 lat temu.

Przełamanie bariery międzygatunkowej wiąże się z glikoproteiną S (jest ona charakterystyczna dla koronawirusów), która uczestniczy w rozpoznawaniu receptorów nowego gospodarza.

Koornawirusy przenoszą się drogą oddechową, ale możliwe jest także przenoszenie drogą pokarmową oraz przez urządzenia wentylacyjne. Wirus poza organizmem żywiciela żyje co najmniej 24 godziny.

Czynnikiem ryzyka jest podróż samolotem w towarzystwie osoby zarażonej wirusem SARS. Zakażenie wirusem MERS możliwe jest poprzez niepasteryzowane produkty spożywcze oraz kontakt z chorym zwierzęciem. Pobrane próbki od chorych wykazywały obecność wirusa MERS, gdy materiał badany pochodził z dolnych dróg oddechowych (90% dodatnich wyników), natomiast odsetek był niższy przy pobraniu materiału z górnych dróg oddechowych (ok. 40% dodatnich wyników) lub krwi (30% dodatnich wyników) oraz kału (14% dodatnich wyników) i moczu (2% dodatnich wyników). Obecność wirusa MERS stwierdzano także w wymazach z oka.

Czynnikami zakażenia koronawirusami są: wiek powyżej 65 lat, cukrzyca, choroby serca i płuc, leczenie immunosupresyjne. 

Dr n. med. Krystyna Knypl

Źródło: http://pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5712018022.pdf

Źródła ilustracji: https://pl.wikipedia.org/wiki/Łaskun_palmowy#/media/Plik:Asian_Palm_Civet_Over_A_Tree.jpg

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81askun_palmowy#/media/Plik:Asian_Palm_Civet_area.png

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jenot_azjatycki#/media/Plik:Tanuki01_960.jpg

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jenot_azjatycki#/media/Plik:Raccoon_Dog_area.png

GdL 3_2020