Dziadkowie bez granic…

Pod lupą naukowców

Krystyna Knypl

Przeglądając przez wiele lat literaturę na tematy medyczne, nabrałam podświadomego przekonania, że zagadnieniami wartymi naukowej uwagi są zawały serca, zatorowość płucna, zakażenia wewnątrzszpitalne czy choroby rzadkie.
Przygotowując się do opracowania bieżącego numeru i nie chcąc ograniczać się do osobistych doświadczeń bycia babcią, wpisałam w wyszukiwarkę Medline hasło grandparents… Jakże narastało moje zdziwienie, gdy na ekranie wyświetlały się kolejne poważne doniesienia naukowe na temat dziadków i babć!

W krajowej obyczajowości medycznej termin babcia jest przydzielany każdej starszej pacjentce niezależnie od jej statusu rodzinnego i raczej ma on zabarwienie pejoratywne. A tu okazuje się, że wielki świat bada metodami naukowymi, jak sprawowanie opieki nad wnukami ma się do zdrowia dziadków, jakie są aspekty socjologiczne, psychologiczne tego zagadnienia… dużo można by powiedzieć na ten pomijany w polskiej literaturze temat. Na rynku księgarskim dostępne są dwa-trzy poradniki napisane w tonacji naiwnej i oderwanej od realiów. Spójrzmy zatem na doniesienia naukowe ze świata.

Teren niezbadany

Mimo obecności pewnej liczby doniesień specjalistycznych na temat dziadków autorzy podkreślają, że jest to temat słabo zbadany przez naukę. Decyduje o tym kilka powodów – między innymi stosunkowo nowa powszechność statusu babci lub dziadka. Wiąże się ona z wydłużeniem długości życia i praktyczną możliwością spotkania się trzech pokoleń w jednym czasie. Nie zawsze tak było. Kiedy współcześni zostają dziadkami?

9gdl 5 2016660

Sprawy przedstawiają się różnie. Jak widzimy z wykresu, najmłodsi dziadkowie są na Ukrainie i w Bułgarii, a najstarsi w Hiszpanii. Na Ukrainie średni wiek zostania babcią lub dziadkiem wynosi 46 lat, natomiast w Szwajcarii 57 lat, a w Hiszpanii 60 lat. Generalnie w Europie Wschodniej średni wiek debiutu w roli babci wynosi około 50 lat. Z kolei w Stanach Zjednoczonych zostaje się babcią statystycznie w wieku 49 lat, a dziadkiem w wieku 52 lat.

Gdy spojrzymy na oś życiowych wydarzeń, to z pewnym uproszczeniem możemy powiedzieć, że przyszłe babcie rodzą pierwsze dziecko około 25. roku życia, kończą prokreację około 45. roku życia, przechodzą na emeryturę w okolicach 60 i żyją około 85 lat.

thelifecourse660

Sprawy z dziadkami mają się podobnie, z tą różnicą, że nieco krócej żyją.

Ile godzin?

Gdy współcześni pięćdziesięcio- czy sześćdziesięciolatkowie zostają dziadkami, to oczywiście nie poprzestają jedynie na przyswojeniu sobie nowego tytułu. Rozpoczyna się proces wspierania młodej rodziny. Z obserwacji polskiej rzeczywistości można wnosić, że dziadkowie udzielają się bardzo intensywnie.

10gdl 5 2016660

Tymczasem tabela opiekuńczych aktywności babć i dziadków z cytowanego doniesienia naukowego nie przedstawia się imponująco – obejmuje zaledwie kilka godzin tygodniowo. Honor europejskich dziadków ratują Grecy, poświęcający nieco ponad 10 godzin tygodniowo na opiekę nad wnukami.

Krystyna Knypl

GdL 5_2016