- Szczegóły
-
Kategoria: Zdrowie publiczne
-
Opublikowano: niedziela, 27.03.2022, 00:10
-
Odsłony: 1992
Krystyna Knypl
W 2020 roku na całym świecie gruźlicę rozpoznano u 9,9 mln osób. Trwająca pandemia COVID-19 spowodowała zmniejszenie zgłaszania nowych zachorowan na gruźlicę. Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała Global Tuberculosis Report 2021, który przybliża wyzwania przed jakim stają systemy ochrony zdrowia we wszystkich krajach, na całym świecie.
W latach 2017 - 2019 odnotowano wzrost zachorowań na gruźlicę. Należy przypuszczać, że wzrost ten utrzymuje się, a gruźlica będzie jednym z poważniejszych problemów dla wszystkich systemów ochrony zdrowia.
Pandemia koronawirusa (COVID-19) spowodowała ogromne skutki zdrowotne, społeczne i ekonomiczne w latach 2020 i 2021. Obejmuje to wpływ na świadczenie i dostęp do podstawowych usług w zakresie gruźlicy (TB), liczbę osób, u których rozpoznano gruźlicę i zgłoszonych jako przypadki gruźlicy w ramach krajowych systemów nadzoru nad chorobami oraz obciążenie chorobą gruźlicy (zapadalność i umieralność).
Światowy raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na temat gruźlicy w 2020 r. (1) zawierał wstępne szacunki dotyczące wpływu zakłóceń usług zdrowotnych spowodowanych pandemią COVID-19 na liczbę zgonów z powodu gruźlicy na świecie w 2020 r. i później, wstępne dane dotyczące zgłoszeń gruźlicy w pierwszych 6 miesiącach 2020 r. oraz dane dotyczące strategii reagowania wdrożonych przez krajowe programy zwalczania gruźlicy.
Szeroko dostępnym wskaźnikiem, który można wykorzystać do oceny wpływu zakłóceń spowodowanych pandemią COVID-19 na podstawowe świadczenia w zakresie gruźlicy na poziomie krajowym, jest krajowa liczba miesięcznych lub kwartalnych zgłoszeń osób, u których rozpoznano gruźlicę. Wskaźnik ten odzwierciedla wpływ na dostęp do diagnostyki i leczenia zarówno po stronie podaży (np. możliwości dalszego świadczenia usług), jak i po stronie popytu (np. gotowość i zdolność do poszukiwania opieki w kontekście blokad i związanych z nimi ograniczeń w przemieszczaniu się, obawy dotyczące ryzyka związanego z udawaniem się do placówek opieki zdrowotnej w czasie pandemii oraz stygmatyzację związaną z podobieństwem objawów związanych z gruźlicą i COVID-19).
Po udanym zebraniu takich danych z 14 krajów o wysokim obciążeniu gruźlicą za okres styczeń-czerwiec 2020 roku (1), w styczniu 2021 roku WHO ustanowiła globalny system regularnego gromadzenia miesięcznych i kwartalnych danych dotyczących zgłoszeń z ponad 100 krajów, początkowo za cały rok 2020, a następnie za rok 2021, z wizualizacjami wszystkich zgłoszonych danych dostępnymi w czasie rzeczywistym (2-4).
Po znacznym wzroście globalnej liczby zgłoszeń przypadków gruźlicy rocznie w latach 2017-2019, zgłoszone dane wskazują na znaczny spadek o 18% w latach 2019-2020, z 7,1 mln do 5,8 mln. To pogorszenie, w połączeniu z utrzymującymi się zakłóceniami w 2021 roku, oznacza, że cel spotkania wysokiego szczebla Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), jakim jest objęcie leczeniem 40 milionów osób, u których zdiagnozowano gruźlicę, w pięcioletnim okresie 2018-2022, jest odległy.
Podobny schemat wzrostu liczby zgłoszeń do 2019 r., po którym następuje gwałtowny spadek w 2020 r., jest również widoczny w czterech z sześciu regionów WHO (ryc. 1.2), przy czym szczególnie duże bezwzględne i względne spadki odnotowano w regionach Azji Południowo-Wschodniej i Zachodniego Pacyfiku. Łącznie te dwa regiony odpowiadały za 84% globalnego spadku liczby zgłoszeń przypadków gruźlicy w latach 2019-2020.
Spadek w Regionie Afrykańskim WHO był znacznie skromniejszy (2,5%). W Regionie Europejskim WHO wystąpiła wyraźna przerwa w istniejącej tendencji spadkowej liczby zgłoszeń (odzwierciedlająca leżący u podstaw spadek zapadalności na gruźlicę), co sugeruje, że na wykrywanie i zgłaszanie przypadków gruźlicy w tym regionie miała również wpływ pandemia COVID-19.
Miesięczne i kwartalne zgłoszenia gruźlicy w 2020 r. i pierwszej połowie 2021 r. były znacznie poniżej średniej z 2019 r. w większości krajów o dużym obciążeniu gruźlicą (ryc. 1.3, ryc. 1.4), przy czym największe względne zmniejszenie liczby zgłoszeń rocznych między 2019 r. a 2020 r. zaobserwowano w Gabonie (80%), na Filipinach (37%), w Lesotho (35%), Indonezji (31%) i Indiach (25%) (ryc. 1.5). Do wyjątków od tej ogólnej prawidłowości należą Demokratyczna Republika Konga, Nigeria, Zjednoczona Republika Tanzanii i Zambia (ryc. 1.3).
Przyczyny zróżnicowania trendów zgłaszania gruźlicy w latach 2019-2020 w poszczególnych regionach i krajach obejmują różnice w czasie, kiedy po raz pierwszy dotknęła je pandemia COVID-19, dotkliwość jej skutków, zakres, w jakim wprowadzono ograniczenia i ich przestrzegano, a także możliwości i odporność systemów opieki zdrowotnej.
Dane przedstawione w innych częściach niniejszego raportu sugerują, że inne skutki związane z pandemią COVID-19 obejmują 15% spadek liczby osób przyjętych na leczenie gruźlicy MDR/RR (część 3.4); spadek liczby osób rozpoczynających leczenie profilaktyczne gruźlicy w latach 2019-2020 (z 3,6 mln do 2. 8 mln; sekcja 4); zmniejszenie wydatków na profilaktykę, diagnostykę i leczenie gruźlicy w latach 2019-2020 (z 5,8 mld USD do 5,3 mld USD; sekcja 5); oraz zmniejszenie zasięgu szczepionki Bacille Calmette-Guérin (BCG) wśród dzieci w latach 2019-2020 (o 5% lub więcej w 31 krajach; sekcja 4).
Miesięczne i kwartalne dane dotyczące zgłoszeń przekazane przez państwa na rok 2020 wykorzystano do opracowania wstępnych globalnych, regionalnych i krajowych szacunków zapadalności na gruźlicę i umieralności z powodu gruźlicy na ten rok. Modele dynamiczne opracowano dla 16 krajów, uszeregowanych na podstawie wielkości ich udziału w globalnym niedoborze zgłoszeń gruźlicy w 2020 r. w porównaniu z 2019 r. (ryc. 1.6). Założono, że zmniejszenie liczby zgłoszeń w 2020 r. w stosunku do oczekiwanej miesięcznej lub kwartalnej liczby zgłoszeń w 2020 r. na podstawie ekstrapolacji trendów sprzed 2020 r. wynika z opóźnień w diagnostyce i rozpoczynaniu leczenia. Wyniki zostały następnie ekstrapolowane na inne kraje o niskim i średnim dochodzie przy użyciu modelu statystycznego. W przypadku krajów o wysokich dochodach zapadalność oszacowano na podstawie danych dotyczących zgłaszania przypadków z zastosowaniem standardowej korekty, natomiast śmiertelność oszacowano na podstawie danych z krajowych systemów rejestracji urodzeń. Dalsze szczegóły dotyczące metod przedstawiono w rozdziale 2 oraz w załączniku technicznym.
Szacuje się, że w skali globalnej zakłócenia w świadczeniu i dostępie do świadczeń diagnostycznych i leczniczych w zakresie gruźlicy spowodowane pandemią COVID-19 spowodowały wzrost globalnej liczby zgonów z powodu gruźlicy o około 100 000 w latach 2019-2020 (wzrost z 1,2 mln do 1,3 mln u osób HIV-ujemnych, przy około 5000 dodatkowych zgonów z powodu gruźlicy wśród osób HIV-pozytywnych). Te zakłócenia spowodowały również nieznaczne spowolnienie rocznego spadku globalnego wskaźnika zapadalności na gruźlicę (część 2).
Prognozy dotyczące zapadalności i umieralności na gruźlicę dla 16 krajów objętych modelem do 2025 r. sugerują, że wpływ ten będzie znacznie większy w 2021 r. i później, zwłaszcza w odniesieniu do umieralności na gruźlicę w 2021 r. i zapadalności na gruźlicę w 2022 r. (ryc. 1.7, ryc. 1.8).
Przewiduje się, że w 2021 r. umieralność na gruźlicę będzie znacznie wyższa niż w 2020 r. we wszystkich z tych 16 krajów, a do 2022 r. zapadalność na gruźlicę w większości z nich przekroczy poziom z 2020 r., co jest zgodne z innymi prognozami modelowania opublikowanymi w 2020 r. (5-8).
Ponadto skutki te mogą być niedoszacowane, ponieważ w modelowaniu nie uwzględniono jeszcze wpływu pandemii COVID-19 na szersze uwarunkowania gruźlicy, takie jak poziom ubóstwa i niedożywienia, które zwiększają tempo rozprzestrzeniania się choroby wśród osób zakażonych.
Spadek dochodów może również wpływać na zachowania związane z poszukiwaniem opieki zdrowotnej w przypadku złego samopoczucia, powodując opóźnienia w rozpoznawaniu i leczeniu gruźlicy. Istnieje silny związek między wskaźnikiem zachorowalności na gruźlicę a średnim dochodem (mierzonym jako produkt krajowy brutto [PKB] na osobę) i powszechnością niedożywienia (rozdział 6).
Istnieją dwie główne przyczyny bardziej opóźnionego wpływu na zapadalność na gruźlicę w porównaniu ze śmiertelnością z powodu gruźlicy. Pierwszą z nich jest to, że zakłócenia w diagnostyce i leczeniu dotykają w pierwszej kolejności osoby już chore na gruźlicę, co powoduje wzrost liczby zgonów. Po drugie, ze względu na stosunkowo długi okres czasu, jaki upływa od zakażenia do rozwoju choroby (od tygodni do dziesięcioleci), wpływ na zapadalność zwiększonej liczby zachorowań, która powstaje, gdy więcej osób chorych na gruźlicę nie jest diagnozowanych i leczonych, jest powolny. Inne źródła informacji na temat wpływu pandemii COVID-19 na gruźlicę obejmują przegląd danych opublikowanych w okresie od stycznia 2020 r. do marca 2021 r. (9), analizę zmian w świadczeniach na rzecz chorych na gruźlicę w 19 krajach w latach 2019-2020 (10) oraz kompendium badań naukowych dotyczących gruźlicy i COVID-19 (11).
WHO wydała wytyczne dotyczące gruźlicy w kontekście pandemii COVID-19 (12, 13). Zalecenia obejmują:
wykorzystanie wiedzy i doświadczenia krajowych ośrodków referencyjnych, zwłaszcza w zakresie szybkich testów i ustalania kontaktów, w odpowiedzi na pandemię COVID-19;
maksymalizacja zdalnej opieki i wsparcia dla osób z gruźlicą poprzez szersze wykorzystanie technologii cyfrowych;
zminimalizowanie liczby wizyt w placówkach służby zdrowia, które są wymagane podczas leczenia, w tym poprzez stosowanie zalecanych przez WHO schematów leczenia gruźlicy z zastosowaniem wyłącznie leków doustnych oraz opieki środowiskowej;
ograniczyć przenoszenie gruźlicy i COVID-19 w miejscach zgromadzeń i placówkach opieki zdrowotnej poprzez zapewnienie podstawowej profilaktyki i kontroli zakażeń dla personelu medycznego i pacjentów, etykiety kaszlu oraz triage'u pacjentów;
wspieranie leczenia profilaktycznego gruźlicy poprzez tworzenie synergii z działaniami w zakresie ustalania kontaktów związanych z COVID-19;
zapewnienie jednoczesnego badania osób na gruźlicę i COVID-19, gdy jest to wskazane, w tym poprzez wykorzystanie sieci i platform laboratoriów zajmujących się gruźlicą; oraz
zapewnienie proaktywnego planowania i budżetowania dla obu warunków (w tym dla fazy nadrabiania zaległości), zaopatrzenia w materiały eksploatacyjne i zarządzania ryzykiem.
Treści związane z gruźlicą zostały również uwzględnione w wytycznych WHO dotyczących utrzymania podstawowych usług zdrowotnych oraz roli opieki środowiskowej podczas pandemii COVID-19 (14, 15).
Głównym priorytetem na pozostałe lata 2021 i 2022 jest próba przywrócenia dostępu do podstawowych usług w zakresie leczenia gruźlicy i ich świadczenia, tak aby poziom wykrywalności przypadków gruźlicy powrócił przynajmniej do poziomu z 2019 r.
Lista krajów 16 krajów, które w największym stopniu odpowiadają za globalny spadek liczby zgłoszeń gruźlicy w 2020 r. w porównaniu z 2019 r.
Pismiennictwo
- Global tuberculosis report 2020. Geneva, World Health Organization; 2020 (https://www.who.int/publications/i/item/9789240013131).
- Impact of the COVID-19 pandemic on TB detection and mortality in 2020. Geneva: World Health Organization; 2021 (https://www.who.int/publications/m/item/impact-of-the-covid-19-pandemic-on-tb-detection-and-mortality-in-2020).
- Tuberculosis data: provisional TB notifications by month or quarter [website]. Geneva: World Health Organization; 2021 (https://www.who.int/teams/global-tuberculosis-programme/data).
- TB data [website]. Geneva: World Health Organization; 2021 (https://worldhealthorg.shinyapps.io/tb_pronto/).
- Glaziou P. Predicted impact of the COVID-19 pandemic on global tuberculosis deaths in 2020. medRxiv 2020; 2020.04.28.20079582 (https://doi.org/10.1101/2020.04.28.20079582).
- Hogan AB, Jewell BL, Sherrard-Smith E, Vesga JF, Watson OJ, Whittaker C et al. Potential impact of the COVID-19 pandemic on HIV, tuberculosis, and malaria in low-income and middle-income countries: a modelling study. Lancet Glob Health 2020;8(9):e1132–e41 (https://www.thelancet.com/pdfs/journals/langlo/PIIS2214-109X(20)30288-6.pdf).
- McQuaid CF, McCreesh N, Read JM, Sumner T, Houben RM, White RG et al. The potential impact of COVID-19-related disruption on tuberculosis burden. Eur Respir J. 2020;56(2); (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8310882/).
- The potential impact of the COVID-19 response on tuberculosis in high-burden countries: a modelling analysis. Geneva: Stop TB Partnership in collaboration with Imperial College, Avenir Health, Johns Hopkins University and USAID; 2020 (http://stoptb.org/assets/documents/news/Modeling%20Report_1%20May%202020_FINAL.pdf).
- McQuaid CF, Vassall A, Cohen T, Fiekert K, White RG. The impact of COVID-19 on TB: a review of the data. Int J Tuberc Lung Dis. 2021;25(6):436–446. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8171247)
- Migliori GB, Thong PM, Alffenaar J-W, Denholm J, Tadolini M, Alyaquobi F, et al. Gauging the impact of the COVID-19 pandemic on tuberculosis services: a global study. Eur Respir J. 2021 Aug 26:2101786. (https://doi.org/10.1183/13993003.01786-2021).
- Compendium of TB/COVID-19 studies. Geneva: World Health Organization; 2021 (https://www.who.int/teams/global-tuberculosis-programme/covid-19/compendium).
- World Health Organization (WHO) information note: tuberculosis and COVID-19. Geneva: World Health Organization; 2020 (https://www.who.int/tb/COVID_19considerations_tuberculosis_services.pdf).
- WHO information note: COVID-19: considerations for tuberculosis (TB) care, 5 May 2021. Geneva: World Health Organization; 2021 (http://apps.who.int/iris/handle/10665/341126).
- Maintaining essential health services: operational guidance for the COVID-19 context. Geneva: World Health Organization; 2020 (https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-essential-health-services-2020.1).
- Community-based health care, including outreach and campaigns, in the context of the COVID-19 pandemic: interim guidance. Geneva: World Health Organization; 2020 (https://www.who.int/publications/i/item/community-based-health-care-including-outreach-and-campaigns-in-the-context-of-the-covid-19-pandemic).
Źródło:
https://www.who.int/teams/global-tuberculosis-programme/tb-reports/global-tuberculosis-report-2021
GdL 3/2021
- Szczegóły
-
Kategoria: Zdrowie publiczne
-
Opublikowano: środa, 16.03.2022, 01:39
-
Odsłony: 2801
Karolina Harasimowicz
Introduction
Some countries, such as the UK and the USA, hold a long-standing reputation for attracting large numbers of international students. However, for a country such as the United States, the number of international students has declined, especially during the Trump era, for a variety of reasons, including increased hostility towards foreigners. The number of international students has declined in the UK too, with the primary reason being the high cost of tuition fees. However, the international students' increased market is slowly rising in attracting international students from Western countries. More and more international students are choosing to study in Poland and Ukraine (Głowacki et al., 2018) due to its high-quality educational institutions, low tuition fees and low living costs.
The education system in Poland
The education system in Poland can be traced back to the Middle Ages, with Jagiellonian University founded in the 14th century. Various other respected universities in Poland, such as Warsaw University, ranked highly among international universities. The number of higher educational institutions in Poland has quadrupled over the past ten years, which has also increased the number of international students, and medical schools in particular are attracting a large number. Polish higher education institutions participate in international student exchanges (Restaino et al., 2020), which has increased Poland's international students’ education market in Europe. Many international students who are unable to get to a medical programme in their country, for example, students from Western Europe, choose instead to study medical programmes in Poland for the following reasons.
The education system in Ukraine
After the collapse of the Soviet Union, medical education in Ukraine in English is an essential part of its national education. In Ukraine, medical faculties were established at Kharkiv University in 1805 (Ognev et al., 2018). By the middle of the twentieth century, most higher learning institutions had established medical training of nurses and medical assistants. The education system for higher education in medicine in Ukraine was established under the Ministry of Health during the soviet regime. It is considered to be one of the best and attracts many international students each year. The study duration is six years in a state-owned national university (Killingbeck, 2013). Medical education in Ukraine and Poland meets European standards of education, and the increased number of international medical students in both mentioned above countries has been a result of the following reasons.
Quality Education
The medical education provided in Poland and Ukraine is of a high quality, and in Ukraine, most universities have a partnership with American, Canadian and European universities (Killingbeck, 2013) with students having the opportunity to meet and interact with distinguished professors from all over the world.
Medical students in higher learning institutions in the east of Europe are in contact with patients at an early stage of their studies. They have more hands-on practice in disciplines such as anatomy and pathology. Students work on human cadavers more regularly than those students in Western Europe. Also, students studying medicine learn the basics of other medical courses. For example, dentistry students learn some programmes taught to medical students and vice versa.
Most universities provide preparatory courses. For example, in Ukraine, international students study local languages. Although the courses are taught in English, local languages are essential during the students’ clinical years, for example, during medical interviews.
Dentists, doctors and pharmacists with degrees from accredited universities in Eastern Europe are allowed to practise anywhere within the European Union (Głowacki et al., 2018). Medical students in their final year are permitted to do rotations in hospitals around Europe; frequently in the country they hope to later work in. Students with medical education from Ukraine higher learning institutions can apply for international licensing exams worldwide. Student exchange programmes allow students to transfer to any university and continue their education in other countries.
The traditional approach for medical students in the Eastern European higher learning institutions increases the quality of education. In most Ukraine and Poland universities, it is not enough for them to pass their exams and complete residencies. Students are also required to learn exemplary medical professionalism and etiquette; for example, adhering to a specific dress code during their exams (Killingbeck, 2013). Ukraine and Poland universities offer their medical courses in English for international students, making their courses compatible with American and British programmes, and students can transfer to the UK or USA for their residencies. Also, there is a solid student-university relationship – Poland gives students the flexibility and freedom in shaping their curriculum, such as in the choice of specialisation.
Low Tuition Fees
Money is one of the main reasons students in Western Europe choose to attend medical schools in Eastern Europe. Tuition fees are not as expensive as in Western Europe (Sin et al., 2019), which has led many international students, especially from Western Europe, to enrol in Eastern European medical universities. The high number of affordable medical-related degrees has seen many international students register for medical studies in Ukraine and Poland. In Ukraine, higher education institution fees are much lower than in European universities (Killingbeck, 2013), and the Ukraine system, where international students are allowed to pay their tuition fees on arrival, has increased the possibility of more international medical students (Zvarych et al., 2019).
While other medical students in Western Europe start their programmes by spending a lot of money, the tuition fees for the eastern euro universities are considerably low (Killingbeck, 2013). Students can attend their medical courses for as little as $10,000 a year. In Poland, the tuition fees at Warsaw Medical Academy are $13,100, while Jagiellonian University Medical College is $16,000 as of May 2021’, and students from Western Europe can receive scholarships or student loans when enrolling in Eastern European medical universities (Głowacki et al., 2018). The student loan is small, which takes less time to pay after graduation; therefore, students in Eastern Europe can start their future life earlier – marry, buy a house or car, and have children earlier than their counterparts in Western Europe (Killingbeck, 2013).
The Low Cost of Living
Ukraine provides a European standard of living at a low price, especially in the central and eastern parts, and the cost of living in Poland is more affordable than living in Western and Northern Europe (Sin et al., 2019); for example, a monthly bus ticket for students at Polish Universities is approximately nine euros. Most universities in Poland provide international students with accommodation. However, the low cost of university housing (for example, a shared room is approximately 80 euros per month), has led to an increased demand for such accommodation (Pudova et al., 2019).
It is safe to study in Poland and Ukraine. For example, despite some cultural clichés in Poland, such as not smiling unless necessary, the people are kind and show sympathy. The residents are homogenous, but its multicultural traditions and an increased number of foreigners in Poland make international students feel at home (Oleksy and Wasser, 2018). Poland’s culture is well recognised in the world, which is why it attracts a pool of international students. It provides quality entertainment, with large festivals and concerts. Students access infrastructures in Poland and Ukraine at a relatively low cost. In Poland, students access the city bicycle networks and public transport at a low price, and the cost of living per year for students ranges between $2000 and $3000 (Oleksy and Wasser, 2018).
Less Competitive Admission
Increased competition and limited places for medical school admissions to Western European medical universities have made the process of application extremely competitive, and it is difficult for students to be accepted, no matter how intelligent or dedicated they are (Butrym, 2020). This has led to an increased number of students enrolling in the medical programmes in Eastern European universities. In Ukraine and Poland, international students do not need to pass any registration exams, as is the case for Western European universities (Oleksy and Wasser, 2018), and the chance of students being rejected is low because the number of students applying for these programmes is low.
Although Eastern European universities place an emphasis on the admission of high-quality students to medical programmes (Sin et al., 2019). Most universities admit students directly from high school and without a baccalaureate degree, through vetting the applicant for other experience. A student with a high (secondary) school certificate is eligible to apply for a medical programme at any Eastern European medical university (Alieksieiev et al., 2019). Also, admission may be based on students who pass rigorous exams in the sciences, unlike in the UK, where a letter of recommendation of an individual experience that shows their commitment to medicine is required. This helps to remove students who are ill-prepared for academic rigour and those who cannot interact with patients in a caring manner (Zvarych et al., 2019). A medical exam ensures that students are mentally and physically healthy. Also, students who choose medical programmes with less name recognised Universities such as Olsztyn, Zielona Góra are selected according to their interaction with patients early in their training.
Conclusion
In conclusion, an increased number of international students has seen an increased number of students wishing to study medical programmes in Europe. However, the high cost of living and strong competition in Western Europe has seen more students from Western Europe enrolling for medical programmes in Eastern Europe, especially in Ukraine and Poland. The increased number of international students from Western to Eastern Europe is because of a low cost of living, low tuition fees, high-quality education and less competition for admission. The universities in Ukraine and Poland offer a European standard of living at a low price, and it is safe to study in Poland and Ukraine. Medical students in Eastern Europe receive more hands-on training compared to their counterparts in Western Europe, and they are not required to sit an entrance exam or provide recommendations in Ukraine. For all these reasons, a large number of international students are attracted to Poland and Ukraine.
References
Alieksieiev, I., Mazur, A. and Alieksieiev, V. (2019) ‘Estimation of the investment capacity of Ukrainians for studying in Europe.’ Industry 4.0, 4(5), pp. 268–272.
Butrym, M. (2020) ‘The internationalization of higher education: losses and benefits.’ Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (74), pp. 39–54.
Głowacki, J., Kriukova, Y. and Avshenyuk, N. (2018) ‘Gamification in higher education: Experience of Poland and Ukraine.’ Advanced Education, (10), pp. 105–110.
Killingbeck R. (2013) ‘So you want to be a medical student in Europe?’ The Ulster Medical Journal, 82(2), p. 126.
Ognev, V., Semenenko, O., Martynenko, N. and Myakyna, O. (2018) History of Medicine: methodical instructions for students to the practical lesson on the topic "History of Kharkiv National Medical University."
Oleksy, W. and Wasser, H. (2018) ‘Transformation of higher education in Poland after 1989: A case study of the University of Lodz.’ In Higher Education in the Post-Communist World. Routledge, pp. 97–136.
Pudova, S.S. and Shpilchak, L.Y. (2019) ‘Foreign student motivation for studying at High Medical Schools in Ukraine.’ Dilemas Contemporáneos: Educación, Política y Valores, 7(1).
Restaino, M., Vitale, M.P. and Primerano, I. (2020) ‘Analysing international student mobility flows in higher education: A comparative study on European Countries.’ Social Indicators Research, 149(3), pp. 947–965.
Sin, C., Antonowicz, D. and Wiers-Jenssen, J. (2019) ‘Attracting International Students to Semi-peripheral Countries: A Comparative Study of Norway, Poland, and Portugal.’ Higher Education Policy, pp. 1–24.
Zvarych, I., Kalaur, S., Prymachenko, N., Romashchenko, I. and Romanyshyna, O. (2019) ‘Gamification as a tool for stimulating the educational activity of students of higher educational institutions of Ukraine and the United States.’
Karolina Harasimowicz LL.D., LL.,M, BsC Hons
GdL 3/2022