"W rytnie La Paloma", rozdział 1. Nuty La Paloma w zbiorach rodzinnych

Szczegóły
Nadrzędna kategoria: ROOT
Kategoria: Artykuły redaktor naczelnej
Opublikowano: niedziela, 13.08.2023, 01:43
Odsłony: 1449

ROZDZIAŁ 1. NUTY LA PALOMA W ZBIORACH RODZINNYCH

Cenne skarby można odnaleźć w różnych okolicznościach. Jedną z nich jest robienie generalnych  porządków. O istnieniu tak odnalezionych skarbów wcześniej mało kto lub nikt zwykle nie wiele wie. Tak też było z nutami La Paloma, które Felicjan Knypl, syn Krystyny i Franciszka przed lat rozpisał na poszczególne instrumenty orkiestry.

Nuty La Paloma 2

La Paloma (https://www.youtube.com/watch?v=Br2cslHaavQ)

Nuty przepisał Felicjan Knypl

Felicja Knypl

Felicjan Knypl - muzyk, kompozytor, dyrygent

Zatrzymajmy się na chwilę nad tą piękną melodią. La Paloma została napisana przez hiszpańskiego kompozytora Sebastiana Iradiera (1809-1865) około roku 1860, po jego wizycie na Kubie. Niektóre źródła podają datę powstania melodii 1863 r.

Sebastian Iradier

Źródło:

https://en.wikipedia.org/wiki/Sebasti%C3%A1n_Iradier#/media/File:Sebastian_Iradier.jpg

Na stronach Wikipedii języku hiszpańskim jest dużo ciekawych informacji o Sebastianie Iradierze.

Studiował on grę na fortepianie i organach w Vitorii ( stolica prowincji Álava i wspólnoty autonomicznej Kraju Basków. W wieku dziewięciu lat wstąpił do chóru kolegiaty Santa María w Vitorii. W wieku szesnastu lat, między kwietniem 1825 a czerwcem 1827 roku, był organistą w kościele San Miguel Arcángel w Vitorii. W 1827 roku, 5 czerwca, został mianowany organistą i zakrystianem kościoła parafialnego San Juan Bautista de Salvatierra (Álava). W 1829 r. ożenił się w Salvatierra z Brígidą de Iturburu, z którą miał syna Pabla.

Oprócz wykonywania obowiązków organisty chętnie grał na różnych instrumentach oraz komponował popularne piosenki, które były modne w prywatnych salonach baskijskiej burżuazji.

W 1833 r. otrzymał pozwolenie na doskonalenie studiów kompozytorskich w Madrycie. Po przybyciu do stolicy Hiszpanii rozwinął aktywność w kręgach arystokratycznych oraz nawiązał kontakty z ważnymi postaciami literatury, muzyki i polityki. Był członkiem sekcji muzycznej Liceum Artystyczno-Literackiego, wicedyrektorem Akademii Filharmonicznej Matritense, profesorem harmonii i kompozycji Instytutu Hiszpańskiego, profesorem Szkoły Powszechnej w Madrycie i członkiem honorowym Akademii Filharmonicznej w Bayonne.

W latach 1839 – 1850 był pierwszym nauczycielem solfeżu w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Madrycie. Udzielał też prywatnych lekcji śpiewu.

Jego ujmujący sposób bycia pozwolił mu wejść na salony najwyższej arystokracji Madrytu – księżnej Villahermosa, hrabiny Campo Alange, markizy Perales, markizy Legarda, markizy Castellanos, markizy Ayerbe i hrabiny Montijo, których córki Francisca (przyszła księżna Alby), i Eugenia (przyszła cesarzowa Francji) były jego uczennicami.

Spotkał na salonach polityków, takich jak Narváez i González Bravo, zagranicznych pisarzy, takich jak Prosper Merimée, wielki przyjaciel i powiernik owdowiałej hrabiny Montijo, słynnych hiszpańskich pisarzy, takich jak Espronceda, Zorrilla, García Gutiérrez, Príncipe, Fernández de los Ríos, Campoamor i Gutiérrez de Alba. Zaprzyjaźnił się z hiszpańskimi muzykami, takimi jak Carnicer, Saldoni, Espín y Guillén i Soriano Fuertes, a także z zagranicznymi muzykami jak Liszt i Glinka, gdy przebywali oni w Hiszpanii.

Podczas pobytu w Madrycie komponował utwory do tańców maskowych, które przyniosły mu wielką sławę, ale przede wszystkim zaczął tworzyć pieśni, które zapewniły mu karierę w świecie muzyki i przyniosły sławę.

W 1840 r. nakładem Álbum Filarmónico ukazał się jego pierwszy zbiór nowych pieśni hiszpańskich z akompaniamentem piano-forte, z tekstami Perala, Campoamora, Príncipe’a, Satorresa i Garcíi Gutiérreza. Jego talent menedżerski doprowadził go później do otwarcia sklepu z muzyką i fortepianami przy ulicy Príncipe 16 oraz litografii i drukarni przy ulicy Peligros 16, co umożliwiło mu drukowanie i sprzedaż własnych dzieł. Sklep muzyczny działał w latach 1850-1863.

W 1850 r. wyjechał do Paryża i dzięki wsparciu Pauliny Viardot udało mu się dostać do paryskich kręgów muzycznych. Poznał Rossiniego, a także słynnych śpiewaków i tancerzy, którzy wykonywali jego utwory. Muzyka Iradiera, będąca odbiciem modnego wówczas hiszpańskiego stylu, była z wielkim powodzeniem wykonywana w salonach stolicy Francji.

W 1857 roku wyrusza w trasę koncertową ze słynnym kontraltem Marietą Alboni po Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Kubie. Koncertował w Nowym Jorku, Bostonie, Filadelfii, Nowym Orleanie, a także w Meksyku i na Kubie, gdzie rozsławił swoje pieśni i znalazł kreolskie inspiracje dla nowych utworów. W Nowym Jorku brał udział w prywatnych koncertach dla arystokracji.

Po powrocie do Europy zatrzymał się w Londynie, gdzie jego przyjaciel, baryton Ronconi, wprowadził go na salony arystokracji brytyjskiej. Po pewnym czasie wrócił do Paryża. Z dnia na dzień jego sława rosła, był nauczycielem śpiewu cesarzowej Eugenii, jego pieśni były wykonywane przez najbardziej znanych śpiewaków. W następnych latach wiele jego utworów zostało opublikowanych przez prestiżowe wydawnictwa zagraniczne oraz przez jego własne wydawnictwo w Madrycie.

W 1864 roku w Paryżu ukazał się zbiór jego 25 najpopularniejszych pieśni, znany jako Fleurs d’Espagne, który wywołał wielkie wrażenie we francuskim świecie muzycznym.

Z powodu problemów ze wzrokiem opuścił Paryż i wrócił do Vitorii. Stamtąd od czasu do czasu odwiedzał Salvatierrę, gdzie był dobrze wspominany i gdzie był przyjmowany przez swojego dawnego ucznia i następcę na stanowisku organisty, Antonio Ruiz de Landazábal. Zmarł w Vitorii 6 grudnia 1865 r.

Sebastian Iradier miał opinię człowieka liberalnego i żywiołowego, o awanturniczym duchu, trochę kobieciarza, eleganckiego, nie na próżno nazywano go baskijskim dandysem, bardzo sympatycznego, z wielką zdolnością do promowania się. Jego utwór La Paloma cieszy się niesłabnącą popularnością od czasu powstania. Pojawiła się jako motyw muzyczny w wielu filmach. Wikipedia w języku angielskim podaje, cyt.:

La Paloma" is played in these movies:

 https://en.wikipedia.org/wiki/La_Paloma

Kukurukuku Paloma Wanda Warska okłądka

https://www.youtube.com/watch?v=GlYvAMV_im0

Następny rozdział

https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/ogwiazdkowane/51-artykuly-redaktor-naczelnej/2510-w-rytmie-la-paloma-rozdzial-2

GdL 8/2023